بررسي آستانه فرسايش ‌بادي در پوشش‌هاي اراضي مختلف و تأثير خصوصيات خاك بر آن (مطالعه موردي: منطقه نياتك سيستان)

يكي از مهم‌ترين فرايندهاي طبيعي در مناطق خشك و نيمه خشك، فرسايش بادي است. دشت سيستان با اقليم فرا‌خشك، يكي از مناطق بادخيز كشور بوده كه با توجه به خصوصيات خاك منطقه، پديده فرسايش ‌بادي از شدت زيادي برخوردار است. اين پژوهش با هدف بررسي رابطه بين برخي خصوصيات فيزيكي و شيميايي خاك با مقدار آستانه فرسايش بادي در پوشش‌هاي مختلف، در قسمتي از ناحيه مركزي سيستان و در بازه زماني ارديبهشت و مرداد 1397 انجام شد. به اين منظور، با استفاده از نتايج مطالعات ميداني و طبقه‌بندي تصاوير ماهواره‌اي، نقشه پوشش اراضي منطقه در پنج طبقه تهيه شد. براي بررسي خصوصيات فيزيكي و شيميايي خاك، در 50 نقطه در عمق 10 سانتي‌متري از خاك نمونه‌برداري و در هر محل آستانه فرسايش بادي، با استفاده از دستگاه تونل باد قابل حمل، تعيين شد. همچنين رابطه ميان خصوصيات فيزيكي و شيميايي خاك شامل بافت، رطوبت خاك، وزن مخصوص ظاهري، EC، SAR، ESP، Na+، k+، با ميزان سرعت آستانه فرسايش ‌بادي بررسي شد. بر اساس نتايج بدست آمده، بيشترين سرعت آستانه در اراضي با كاربري كشاورزي، برابر 8/2 متر بر ثانيه و كمترين آن، در اراضي تپه ‌ماسه‌اي برابر 3/8 متر بر ثانيه بود. مقدار سرعت آستانه فرسايش بادي، در اراضي مختلف در مجاورت نواحي ماسه‌اي، كمتر از ميانگين آن پوشش است. همچنين، در منطقه مطالعه در سطح 5 درصد از بين خصوصيات فيزيكي بيشترين اثر معني‌دار را بافت خاك و از بين خصوصيات شيميايي بيشترين تأثير معني‌دار را EC و SAR بر فرسايش پذيري بادي خاك دارد.