بررسي تأثير سازه‌هاي تقاطعي و ضريب زبري بر عمق و پهنه سيلاب در مسيل‌هاي شهري (مطالعه موردي مسيل زركش مشهد)

در دهه‌هاي اخير افزايش جمعيت، گسترش شهرنشيني، تغييرات محيطي شهرها و مسائل ناشي از آن ‌يكي از موضوعات مهم در برنامه‌ريزي صحيح به‌منظور مديريت محيط زيست شهري است. يكي از مسائل مطرح در توسعه شهري، موضوع  وقوع سيلاب و آب‌گرفتگي ناشي از بارندگي‌هاي شديد است. در اين پژوهش به مدل‌سازي سيلاب در مسيل زركش مشهد پرداخته شد. در اين راستا با استفاده از آمار بيشترين بارش 24 ساعته سه ايستگاه باران سنجي نزديك‌تر به حوضه مسيل زركش جاغرق، سرآسياب و طرقبه طي سال هاي آماري 1364 الي 1390، مقدار بارش به ازاء دوره بازگشت‌هاي10، 25، 50، 100 و 200 سال توسط نرم‌افزار CumFreq استخراج شد. سپس ميزان دبي پيك از روش بارش رواناب سازمان حفاظت خاك آمريكا (SCS) محاسبه شد. مسيل زركش در حاشيه شهر مشهد است كه مدل‌سازي جريان رودخانه و سيلاب با استفاده از نرم افزارهاي Arc GIS ، HEC- GEORAS و HEC- RAS در دو شرايط عدم وجود سازه (پل) و وجود سازه انجام گرفت. از طرفي توسعه شهري و تغيير كاربري اراضي در اين منطقه بدليل حاشيه نشيني شهري گسترش زيادي يافته است. نتايج شبيه‌سازي سيلاب نشان داد سطوح سيل‌گيري با دوره بازگشت 50 سال، در شرايط وجود سازه نسبت به حالت بدون سازه به ميزان 50 هزار مترمربع معادل 22 درصد افزايش مي‌يابد. نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد كه احداث پل بر روي رودخانه، ضريب زبري ناشي از تغيير كاربري و شماره منحني بدليل تغيير نفوذپذيري اراضي بر پهنه سيلاب تأثيرگذار هستند.