مدل‌سازي بازسازي پوشش گياهي بعد از وقوع حريق با استفاده از داده‌هاي ماهواره‌اي و محيطي در بوم سامانۀ جنگلي زاگرس، ايلام

مقدمه و هدف: آتش سوزي يكي از مهمترين عوامل تعيين كننده و تأثيرگذار بر خصوصيات بوم سامانه هاي جنگلي است. آتش‌سوزي‌ها مناطق جنگلي را به شدت تحت تأثير قرار داده اند و گاهي آثار منفي آن براي چندين سال بعد از وقوع، همچنان باقي مي‌ماند، به‌طوري كه گاهي وضعيت پوشش گياهي به حالت قبل خود بر نمي‌گردد. هدف از اين مطالعه مدل‌سازي بازسازي پوشش گياهي در جنگل‌هاي زاگرس (استان ايلام) پس از وقوع آتش‌سوزي است. مواد و روش ها: براي مدل سازي بازسازي پوشش گياهي از داده‌هاي مختلف اقليمي و محيطي به عنوان متغيرهاي مستقل (پوشش گياهي زمان وقوع آتش، شاخص شدت سوختگي، آنومالي دما و بارش، متوسط دما، بارش ساليانه، شيب، جهت و ارتفاع از سطح دريا) و پوشش گياهي بعد از وقوع آتش به عنوان متغير وابسته در مدل‌سازي (جنگل تصادفي، درخت تصميم و تقويت گراديان) استفاده شد. براي تهيه شاخص‌هاي نشان‌دهنده وضعيت تراكم پوشش گياهي و شدت سوختگي از تصاوير ماهواره‌اي لندست استفاده شد و پس از پيش پردازش تصاوير اين شاخص‌ها با نسبت گيري طيفي تهيه شدند. متغيرهاي اقليمي نيز با توجه به روابط رگرسيوني بين اين متغيرها (مجموع بارش، متوسط دما، حداقل دما و حداكثر دما) و ارتفاع از سطح دريا در منطقه مورد مطالعه برآورد شدند. در نهايت به منظور مدل‌سازي از سه الگوريتم يادگيري ماشين شامل درخت تصميم گيري، جنگل تصادفي و تقويت گراديان استفاده شد و در نهايت دقت و صحت اين مدل ها مورد ارزيابي قرار گرفت. يافته ها: نتايج نشان داد كه در بين متغيرهاي مختلف مورد بررسي، ميزان بارش ساليانه، متوسط دماي ساليانه، شاخص تفاضل پوشش گياهي نرمال شده (NDVI) و شاخص شدت سوختگي در زمان وقوع آتش مهمترين عوامل تأثيرگذار بر بازسازي پوشش گياهي بعد از آتش سوزي در اين جنگل ها هستند. همچنين نتايج نشان داد كه در بين مدل هاي مختلف مورد بررسي الگوريتم تقويت گراديان با ميزان R^2 برابر با 0/66 بهتر از ساير مدل‌ها، بازسازي پوشش گياهي را مدل‌سازي كرد. در اين مدل عوامل آب و هوايي به‌عنوان عوامل شاخص در بازسازي شناخته شدند. نتيجه‌گيري: با توجه به نتايج حاصل از روابط رگرسيوني بين وضعيت پوشش گياهي بعد از وقوع آتش (متغير وابسته) و ساير متغيرهاي مستقل و نتايج حاصل از مدل‌سازي مي توان نقش بارز عوامل آب و هوايي در بازسازي پوشش گياهي اين جنگل ها پس از آتش‌سوزي را تبيين كرد.