برآورد زيست توده و كاهش آن در جنگل هاي متأثر از زوال در منطقه دادآباد استان لرستان

مقدمه و هدف: جنگل هاي زاگرس به عنوان گسترده ترين و در عين حال آسيب ديده ترين جنگل هاي كشور طي ساليان اخير تحت تاثير زوال گسترده بلوط قرار گرفته اند كه از اين لحاظ در وضعيت بحراني قرار دارند. زوال درختان بلوط به عنوان يك پديده‌ي گسترده و پيچيده توصيف شده كه موجب كاهش قدرت رشد و ضعف فيزيولوژيك و سپس حمله عوامل بيماري‌زا مي‌شود. در حال حاضر كه پايداري اين جنگل‌ها با يك مشكل جدي روبرو است، براي بررسي راهبردهاي صحيح مديريتي براي مقابله با پديده زوال، قبل از اينكه اين بوم سازگان ارزشمند به طور كامل نابود شوند، به اطلاعات پايه و اساسي همچون نقشه گسترش زوال و ميزان زيست‌توده از دست رفته درختان در نتيجه زوال نياز است. هدف از مطالعه حاضر، برآورد ميزان زيست‌توده روي زمين در درختان خشكيده بلوط در نتيجه زوال جنگل‌هاي زاگرس است كه در جنگل‌هاي منطقه دادآباد استان لرستان انجام گرفت. مواد و روش‌ها: اين مطالعه در جنگل‌هاي دادآباد واقع در جنوب غربي خرم‌آباد در استان لرستان انجام شد. براي اين منظور تعداد 40 پايه از درختان خشكيده به صورت تصادفي انتخاب و پارامترهاي بيومتريك همچون قطر در ارتفاع برابر زانو، قطر در ارتفاع برابر سينه، ارتفاع و قطر تاج آن ها اندازه‌گيري ‌شد. اجزاي مختلف درخت به تفكيك، خشك و توزين گرديدند. با استفاده از تحليل رگرسيوني، زيست توده اندام‌هاي مختلف در مقابل متغير‌هاي مستقل قطر در ارتفاع برابر زانو، قطر در ارتفاع برابر سينه، ارتفاع و قطر تاج، مدل سازي شد. در نهايت در سطح 32 هكتار از عرصه مورد نظر آماربرداري به صورت صددرصد انجام گرفت كه مشخصه هاي مختلف تمام درختان بلوط ايراني برداشت شد. يافته‌ها: نتايج اين تحقيق نشان داد كه روابطي قوي براي برآورد ميزان زيست توده درختان بلوط ايراني قابل ايجاد است. نتيجه برازش مدل هاي خطي و غير خطي براي برآورد زيست توده اين گونه درختي نشان داد كه در صورت استفاده از قطر متوسط تاج درخت به عنوان متغير مستقل، مدل مناسب تر، مدل تواني با ضريب تبيين 0/857 بود. همچنين نتايج روايي مدل يا مقدار درصدي خطاي جذر ميانگين مربعات (RMSE%) براي معادله بدست آمده،  9/082 درصد بود. مجموع زيست توده در منطقه مورد مطالعه 389/994 تن بوده كه 39/54% آن يعني 154/226 تن از زيست توده سطح منطقه براساس زوال از بين رفته است. نتيجه گيري: نتايج نشان داد كه در مقايسه بين مدل هاي رگرسيوني خطي و غيرخطي، بهترين مدل براي برآورد زيست توده اين گونه، مدل تواني بر مبناي قطر متوسط تاج با 0/857=R^2 بود. به طور كلي استفاده از قطر متوسط تاج به عنوان متغير برآوردكننده براي گونه بلوط ايراني، مي تواند برآورد بهتر و مناسبتري از زيست توده اين درختان را نشان دهد.