تحليل بيش ‌متني روابط دين و اسطوره در نقاشي شكار بهرام گور

نقوش «شكار بهرام گور» داراي مضامين و جوهره «ديني» و «اسطوره‌اي» در «نقاشي ايراني» است و علي‌رغم وجود پژوهش‌هاي متعدد در خصوص نقاشي‌هاي مرتبط با شكارگري بهرام گور، آثار يادشده تاكنون از دريچه امكان بازنمايي مفاهيم ديني و باورهاي اسطوره‌اي كمتر موردتوجه و بررسي قرارگرفته‌اند. هدف از انجام پژوهش حاضر، پر كردن خلأ مطالعاتي موجود و فهم چيستي و چگونگي روابط دين‌ و اسطوره با آثار نقاشي منتخب است. پرسش‌هاي پژوهش عبارت‌اند از 1. شكل روابط ممكن در «مفاهيم ديني و باورهاي اسطوره‌اي» به‌عنوان پيش متن، با «نقوش شكار بهرام گور» در «نقاشي ايراني» به‌عنوان «متن‌هاي نهايي» چگونه است؟ 2. كدام‌يك از پيش متن‌هاي ممكن، ديني و يا اسطوره‌اي تأثيرات و جايگاه مهم‌تري در شكل‌گيري و غناي درون‌مايه آثار نقاشي با موضوع شكارگري بهرام گور داشته‌اند؟ در اين پژوهش با تكيه‌بر روش توصيفي و با استفاده از رويكرد «بيش ‌متنيت»، صرفاً به تحليل جايگاه موارد «دين و اسطوره» در محتواي آثار منتخب پرداخته‌شده است. همچنين گردآوري داده‌ها با استفاده از مطالعات كتابخانه‌اي، اسنادي و نيز مطالعه بصري آثار نقاشي منتخب، صورت گرفته است. تركيب هفت اثر منتخب، شامل دو اثر برگرفته از شاهنامه فردوسي، دو اثر برگرفته از هفت‌پيكر نظامي، يك اثر از تاريخ بلعمي، يك اثر از كليات امير عليشير نوايي و يك اثر با منبع نامشخص است. بررسي‌ها نشان داد دين و اسطوره در يك رابطه مؤثر «بيش متني»، شكل‌گيري نقوش اوليه شكارگري بهرام گور در دوره ساساني و سپس بازتوليد و تداوم حضور اين نقوش در نقاشي ايراني را در پي داشته‌اند. در اين حالت در بستر روابط بيش متني و بينامتني، شرايط موجود به سمت دگرگونگي (تغيير) در پيش متن‌هاي ديني و اسطوره‌اي متمايل بوده است. همچنين دين در مفاهيم و كليات و اسطوره در صورت و جزئيات آثار نقاشي و در مواردي با هم‌پوشاني، موجبات ارتقاء كيفي آثار را فراهم ساخته‌اند.