دانشگاه و همبستگي ملي؛ تحول مفهوم فردي شهروندي به رويكرد اجتماعي

تحقق مفهوم شهروندي در التزام به رعايت حقوق يكديگر در تعامل اجتماعي، زمينۀ ايجاد همبستگي ملي را فراهم مي‌سازد. بي‌ترديد سرمايه‌گذاري هرچه بيشتر در حوزه «عقلانيـت فرهنگي» به معناي توانايي‌هاي كلامي و زباني در تسهيل ارتباط مفاهمه‌اي، مي‌تواند در نيل به اين مهم مؤثر واقع شود. به‌طوركلي نهاد آموزش (آموزش‌وپرورش و آموزش عالي) هر جامعه‌اي نه از طريق صِرف آموزه‌هاي نظري، بلكه از رهگذر «جامعه‌پذيري عمومي، ادغام و سازگاري اجتماعي»، آحاد جامعه را با گذر از مفهوم تنگ منفعت‌گرايي فردي و گشودن افق‌هاي مصالح عمومي، با مفهوم بلند شهروندي اجتماعي آشنا مي‌سازد. اين نوشتار با مفروض دانستن نقش دانشگاه در ايجاد احساس همبستگي عمومي، بر آن است تا با استفاده از شيوه مطالعه كتابخانه‌اي و با بهره‌گيري از روش توصيفي ـ تحليلي، چگونگي تحقق و برآمدن مفهوم شهروند اجتماعي از رهگذر كاركرد اين نهاد آموزش عالي را مورد بررسي قرار دهد. يافته‌هاي اين پژوهش نشان مي‌دهد دانشگاه در تمهيد زمينه‌هاي ساختاري و ذهني لازم بـراي رشـد «عقلانيـت فرهنگي» از رهگذر تقويت دغدغه «منش اخلاقي» به موازات پيگيري دغدغه «دانايي- مهارت» و درنتيجه ايجاد حس همبستگي ملي، در تبديل فرهنگ شهروندي به رويكردي اجتماعي، نقش برجسته‌اي ايفا مي‌نمايد.