تحليل مسير اثر سرشت‌هاي هيجاني بر نشانه‌هاي اختلال سلوك در نوجوانان: بررسي نقش ميانجي نشخوار خشم

مقدمه: سرشت‌هاي هيجاني به طور ثابتي با آسيب‌شناسي رواني ارتباط داشته و به عنوان عوامل آسيب‌پذير‌كننده براي تعداد زيادي از اختلالات روانشناختي مطرح مي‌باشند، در حالي‌كه مكانيسم‌هاي زيربنايي اين ارتباط چندان روشن نيست.  هدف: هدف مطالعه حاضر تحليل مسير اثر سرشت هاي هيجاني بر نشانه هاي اختلال سلوك در نوجوانان با بررسي نقش ميانجي نشخوار خشم بود. روش‌: روش اين مطالعه، توصيفي از نوع همبستگي بود كه به روش مدل‌يابي معادلات ساختاري انجام شد. جامعه آماري شامل تمامي دانش‌آموزان دوره‌هاي اول و دوم متوسطه شهر اروميه در سال تحصيلي ۱۴۰۰-۱۳۹۹ بود. تعداد ۲۲۰ نفر به روش نمونه‌گيري چندمرحله‌اي انتخاب و به پرسشنامه توانايي‌ها و مشكلات (۲۰۰۳)، مقياس مركب سرشت‌هاي عاطفي هيجاني (۲۰۱۲) و مقياس نشخوار خشم (۲۰۰۱) پاسخ دادند. جهت تجزيه و تحليل داده‌ها از آماره‌هاي توصيفي با نرم‌افزار SPSS نسخه ۲۷ و براي آزمون فرضيات از تحليل مسير با نرم‌افزار SmartPLS نسخه ۳ استفاده شد. يافته‌ها: نتايج نشان داد كه سرشت‌هاي فعال‌سازي (۰/۰۱ p؛ ۰/۲۱=ß) و حساسيت (۰/۰۱ p؛ ۰/۲۶=ß) اثر مثبت مستقيم و سرشت‌هاي كنترل (۰/۰۱ p؛ ۰/۲۹-=ß)، مقابله (۰/۰۱ p؛ ۰/۱۸-=ß) و بازداري (۰/۰۱ p؛ ۰/۱۱-=ß) اثر منفي مستقيمي بر نشانه‌هاي سلوك دارند. سرشت‌هاي فعال‌سازي (۰/۰۵ p؛ ۰/۲۱=ß)، بازداري (۰/۰۱ p؛ ۰/۱۱=ß) و حساسيت (۰/۰۱ p؛ ۰/۳۶=ß) اثر مثبت مستقيم ولي سرشت‌هاي مقابله (۰/۰۱ p؛ ۰/۴۵-=ß) و كنترل (۰/۰۵ p؛ ۰/۲۸-=ß) اثر منفي مستقيمي بر نشخوار خشم دارند. نتايج اثرات غيرمستقيم نيز نشان داد كه نشخوار خشم ميانجي روابط سرشت‌هاي هيجاني با اختلال سلوك مي‌باشد (۰/۰۵ p). نتيجه‌گيري: نتايج اين مطالعه نشان داد كه سرشت‌هاي فعال‌سازي و حساسيت عامل خطر و سرشت‌هاي كنترل، مقابله و بازداري عامل حفاظتي در برابر اختلال سلوك مي‌باشند و سرشت‌هاي هيجاني با واسطه‌گري نشخوار خشم بر اختلال سلوك اثر مي‌گذارند.