توسعه استفاده از بيلان انرژي در مدلسازي توزيعي ذوب برف به منظور ارتقاء مدل بيلان آبي ماهانه

در اين پژوهش با استفاده از يك مدل هيدرولوژي ماهانه، به مقايسه سه سناريوي ذوب برف مختلف شامل يك سناريوي دما- مبنا، يك سناريوي مبتني بر تشعشع‌ خالص و سناريويي مبتني بر بيلان انرژي در حوضه آبريز طالقان-الموت پرداخته‌ شده و سعي شده با استفاده از داده‌هاي دورسنجي بخشي از چالش‌هاي مدل‌سازي ذوب برف در حوضه‌اي با داده‌هاي زميني كم كاهش داده شود. فرايندهاي واسنجي و اعتبارسنجي مدل به‌روشروش دو مرحله‌اي انجام گرفته است. در يك مرحله به مدل‌سازي برف به‌صورت سلولي در سراسر حوضه پرداخته شده و پارامترهاي مدل برف مورد واسنجي قرار گرفته‌اند. در اين مرحله با مقايسه درصد پوشش برف مشاهده‌شده توسط سنجنده MODIS و مقدار ذخيره برف محاسبه‌شده در هر سلول توسط مدل، مقدار خطاي مدل در شبيه‌سازي تجمع برف محاسبه شده‌است. در مرحله بعد با شبيه‌سازي فرايند هيدرولوژي به‌صورت يكپارچه در كل حوضه، بخش ديگري از متغيرهاي تصميم مورد واسنجي قرار گرفته و با استفاده از شاخص‌هاي خطاي مختلف، مورد ارزيابي و اعتبارسنجي واقع شده‌اند. نتايج نشان‌دهنده عملكرد بهتر مدل تشعشع ‌خالص و بيلان انرژي نسبت به مدل دما-مبنا است، به‌طوري‌كه شاخص KGE در دوره اعتبارسنجي، براي مدل با ذوب برف دما-مبنا، 0/72 و براي مدل‌هاي تشعشع‌ خالص و بيلان انرژي به‌ترتيب 0/78 و 0/86 بوده است. هم‌چنين مربع ضريب همبستگي بين داده‌هاي پوشش برف سنجنده MODIS و داده‌هاي ذخيره برف محاسبه‌شده در سه مدل، بين 0/62 براي مدل بيلان انرژي تا 0/72 براي مدل دما-مبنا بوده است. با توجه به نتايج، روش مدل تشعشع ‌خالص و بيلان انرژي امكان برآورد و ارائه مناسبي از ذخيره برفي و هيدرلوژي وابسته به آن در مناطق كوهستاني با اطلاعات كم محيطي را فراهم مي‌كند.