تأثير پيكرگرداني بر تغيير جايگاه شخصيت در پاره‏اي از قصه‏هاي عامه (با نگرش به نظريۀ «شخصيت» از ديدگاه كلود برمون)

پيكرگرداني يا ترنسفورم به تغيير ماهوي شخصيت انساني يا غيرانساني بر اثر نيرويي فرازميني اطلاق مي‌شود. مقالۀ حاضر بر آن است كه اين استحالۀ ماهوي شخصيت‏هاي قصه‏هاي عامه را در چهارچوب نظريۀ روايت‏شناسي كلود برمون مورد بررسي قرار دهد. كلود برمون در طبقه‏بندي نقش شخصيت در روايت داستاني، شخصيت‏هاي «كارگزار» و «كارپذير» را براساس بسط نظريۀ تقابل دوگانۀ لوي استروس در مورد شخصيت‏هاي كنش‌گر مورد نظر ساخت‌گرايان مطرح كرد. كارگزار در قصه، نقشي فعال، مؤثر و پويا دارد و نقطۀ مقابل آن، كارپذير داراي نقشي منفعل و تأثيرپذير است. پژوهش حاضر برآن است به اين پرسش پاسخ دهد كه براساس نظريۀ برمون، پيكرگرداني در قصه‏هاي عامه، چگونه مي‏تواند منجر به تغيير كاركرد شخصيت شود و به تبع آن، جايگاه و نقش شخصيت را در قصه از كارگزار به كارپذير و يا برعكس دگرگون سازد؟ اين پژوهش از طريق گردآوري منابع به روش كتابخانه‏اي و به شيوۀ توصيفي-تحليلي قصد دارد با استدلال‏هاي خود به اين نتيجه برسد كه به طور مشخص در چهار قصۀ برگزيده از ادب عامه شامل «بلبل سرگشته»، «ماه‏پيشاني»، «نمكي» و «چل‏گيس» كه به عنوان نمونه‏هاي مورد پژوهش انتخاب شده‏اند، پيكرگرداني سبب مي‏شود كه شخصيت داستاني، پس از استحاله در طول قصه از لحاظ تأثيرپذيري از كنش دگرگون شود، كنش‏هاي جديدي خلق كند و يا از كنش‏هاي جديد متأثر شود و در نتيجۀ آن از كارگزار به كارپذير و يا از كارپذير به كارگزار تغيير جايگاه بدهد.