نوآوري‌هاي مولانا در سه قالب شعري غزل، رباعي و قطعه

بررسي قصه‌‌گويي مولانا در قالب مثنوي، تحقيق درباره‌ روايت‌هاي او را در قالب‌هاي ديگر شعر مورد غفلت قرار داده‌ است. در اين مقاله با روشي توصيفي- تحليلي، ظرفيت‌هاي قصه‌گويي مولانا در قالب‌هاي شعري غزل، رباعي و قطعه را بررسي كرده و دريافتيم اگرچه شاعران فارسي‌زبان در زمينه‌ صورت شعر، بيشترين محدوديت‌ها را داشته‌اند، اما شاعر خلاقي مانند مولانا توانسته ‌است در همين تعداد قالب‌هاي شعر فارسي -بسته به شرايطي كه در كليت يك روايت مشاهده مي‌كرده ‌است- براي صورت‌بخشي به آن روايت از فرم هنري متناسب با آن كمك بگيرد و از آنجا كه شكل و فرم يك اثر روايي وقتي به كمال هنري خود نزديك مي‌شود كه بتواند مناسب‌ترين شكل بيانِ محتواي مرتبط با آن را ارائه دهد در قصه‌گويي عرفاني به پويايي در فرم برسد. بر همين اساس او غزل را براي بازنمايي رخدادهايي كه در نتيجه شدت تأثرات عاطفي‌اش در مكاشفات عرفاني با آن روبه‌رو مي‌شده‌، برگزيده ‌است. با ساختار منسجم و يكتاي رباعي، تجارب برق‌آسا و بسيط عرفاني‌اش را هماهنگ كرده‌ است. از بدايع قصه‌گويي او در قالب قطعه اينكه از 17 قطعه- قصه‌ او، 15 قطعه در بيان قصه‌هاي رمزي است كه وحدت مضمون در اين قطعات، القاگر وحدت در كليت تجربه‌هاي روحاني او است. بنابراين، ساختار خاص و شكلي قصههايش، نحوه‌ ظهور اين قصه‌ها در قالب‌هاي خاص داستاني را مشخص كرده ‌است. همچنين در مقام مقايسه، 2.84 درصد قصه‌گويي او در غزل است در حالي‌كه او  10.27 درصد رباعي- قصه و 7.05 درصد قطعه- قصه دارد و اين نشان مي‌دهد كه مولانا بعد از مثنوي، بيش از هر قالبي در رباعي قصه گفته‌ است.