مروري بر پلي‌يورتان‌هاي داراي كيتوسان: سنتز، خواص و كاربردها

امروزه توجه به پلي‌يورتان‌ها به‌دليل‌ سنتز آسان، مواد اوليه در دسترس، خواص مكانيكي مطلوب، زيست‌سازگاري و امكان ارائه محصولات متفاوت به‌شكل پلي‌يورتان‌هاي آب‌پايه، اسفنج، هيدروژل و چسب در حال افزايش است. كيتوسان پليمري طبيعي بوده كه از استيل‌زدايي كيتين استخراج مي‌شود و داراي واحد‌هاي گلوكوزآمين و N-استيل گلوكوزآمين است. اين پليمر طبيعي غيرسمي، خواص بسيار مفيدي نظير فعاليت ضدميكروبي، زيست‌سازگاري، زيست‌تخريب‌پذيري و آثار ترميم و بازسازي بافت را دارد. از ضعف‌هاي كيتوسان مي‌توان به حل‌پذيري و فرايندپذيري ضعيف به‌دليل تعدد پيوندهاي هيدروژني درون و بين‌مولكولي قوي آن اشاره كرد. از اين‌رو، به‌طور عمده از كيتوسان به‌صورت اصلاح‌شده يا در تركيب با ساير پليمر‌ها در كاربرد‌هاي گوناگون استفاده شده‌ است. تركيب پليمر‌هاي سنتزي با پليمر‌هاي طبيعي از اهميت ويژه‌اي برخوردار است، زيرا پليمرهاي طبيعي مانند كيتوسان مي‌توانند برخي از خواص مانند زيست‌سازگاري، زيست‌تخريب‌پذيري، سميت كم، زنده‌ماني ياخته‌اي زياد و رشد ذاتي بافت را نشان دهند، در حالي كه پليمرهاي سنتزي ويژگي‌هاي ديگري مانند فرايندپذيري مطلوب، خواص فيزيكي و مكانيكي و پايداري شيميايي و گرمايي مناسب را دارند. اخيراً از كيتوسان به‌منظور بهبود در خواص مكانيكي، پايداري گرمايي، زيست‌تخريب‌پذيري، خاصيت ضدميكروبي و فعاليت زيستي در تركيب با پلي‌يورتان‌ها استفاده شده است. طي اين مطالعات، محصولاتي گوناگون مانند كامپوزيت، الاستومر، الياف، اسفنج، داربست و هيدروژل براي كاربرد‌هاي مختلف تهيه شده است. در اين مقاله،‌ پلي‌يورتان‌هاي داراي كيتوسان و روش‌هاي سنتز آن‌ها براي كاربردهاي مختلف مرور شده است. محصولات تهيه‌شده در اين مطالعات براي كاربرد‌هاي متنوع نظير اصلاح پارچه‌ها، تهيه پوشش‌هاي ضدباكتري، زخم‌پوش‌ها، داربست‌هاي مهندسي بافت، ، الياف، هيدروژل‌ و اسفنج پيشنهاد شده است.