مدل‌سازي ريسك در بورس اوراق بهادار با رويكرد مدل‌هاي بيزين غيرخطي-پارامتر متغير زمان

مدل‌هاي‌سنتي‌توانايي‌كافي‌جهت‌پيش‌بيني‌بازدهي‌پرتفوي‌سرمايه‌گذاران‌راباتوجه‌به‌تغييرات‌محيط‌بيروني(ريسك سيستماتيك) و محيط درون‌ سازماني (غيرسيستماتيك)؛ دارانيستند و اين ‌امرعمدتاً ناشي از‌شناسايي ‌متغيرهاي توضيحي وطراحي تجربي مدل مي‌باشد.لذاپژوهش حاضرضمن تبيين اين موضوع و به منظور تعديل مشكل نااطميناني مدل, با متوسط‌گيري از تمامي مدل‌ها(ميانگين گيري بيزي)،به تعيين ريسك‌هاي مؤثر بر بازدهي سهام در ايران پرداخته است. نمونه آماري پژوهش شامل138شركت بورسي در دوره زماني1390 تا 1399 مي‌باشد. در اين پژوهش 62 ريسك مؤثر بربازدهي سهام در قالب 31 شاخص در حوزه ريسك سيستماتيك و31 شاخص غيرسيستماتيك وارد مدل‌هاي بيزين غيرخطي-پارامترمتغيرزمان گرديدند. نتايج بيانگر اين‌ است كه ‌از ميان مدل‌هايBMA، TVP-DMA ،TVP-DMS، BVAR وOLS، مدل TVP-DMA كاراترين‌ مدل است. براساس ‌مدل TVP-DMA،10ريسك غيرشكننده شامل:ريسك‌هاي‌سيستماتيك (نرخ رشد  GDPحقيقي، نرخ‌ارزبازار غير رسمي، نرخ ‌تورم، نرخ ‌بهره) ريسك‌هاي ‌غير سيتسماتيك (نسبت‌آني، اقلام‌تعهدي، جريان‌هاي نقدي‌ناشي‌ازعمليات، نرخ بازده حقوق صاحبان سهام، نسبت بدهي، نسبت قيمت به سود)، بعنوان مهمترين ريسكهاي مؤثربربازدهي سهام شناسايي شدندكه تمامي ريسك‌هاي مذكور بجز نرخ بهره و نسبت بدهي تأثير مثبتي بر بازدهي سهام دارند.