مقايسه خودنظم جويي تحصيلي، نشاط ذهني، و سرزندگي تحصيلي در دانش آموزان با و بدون اختلال يادگيري

زمينه و هدف: در سال‌هاي اخير با ارتقاي نظام آموزشي، درمان ناتواني در يادگيري در دانش ‌آموزان، توجه بسياري از متخصصان تعليم و تربيت را به خود جلب كرده است. در نتيجه مطالعه ابعاد روان‌ شناختي دانش ‌آموزان با اختلالات يادگيري و شناسايي عوامل مؤثر بر آن از اهميت زيادي برخوردار است. بدين ترتيب پژوهش حاضر با هدف مقايسه خودنظم‌ جويي تحصيلي، نشاط ذهني، و سرزندگي تحصيلي در دانش ‌آموزان با و بدون اختلال يادگيري ويژه انجام شد. روش: طرح اين پژوهش توصيفي از نوع علي- مقايسه ‌اي بود. جامعه پژوهش شامل تمامي دانش ‌آموزان پايه ‌هاي سوم تا ششم ابتدايي مدارس ناحيه 1 و 2 شهر رشت در سال تحصيلي 1401-1400 بود كه تعداد آنها 15071نفر بود. نمونه مورد مطالعه 120 نفر (شامل60 دانش ‌آموز با اختلال يادگيري و 60 دانش‌ آموز بدون اختلال) بودند كه به صورت نمونه‌گيري در دسترس و با در نظر گرفتن شرايط ورود و خروج انتخاب شدند. جهت گردآوري داده ‌ها از پرسشنامه‌ هاي خودنظم‌بخشي تحصيلي (اسوالند و كارين، 2007)، نشاط‌ ذهني(ريان و فردريك، 1997) و سرزندگي‌تحصيلي (حسين چاري و دهقاني زاده، 1391) استفاده شد. تحليل داده‌ هاي پژوهش با استفاده از آزمون‌هاي تي و تحليل واريانس چندمتغيره، انجام شد. يافته‌ ها: نتايج اين مطالعه نشان داد دانش‌آموزان با اختلال يادگيري ويژه از نظر نمره كل خودنظم‌جويي تحصيلي و ابعاد آن (تنظيم بيروني، تنظيم درون‌فكني شده، تنظيم مشخص شده، انگيزش ذاتي)، نشاط‌ ذهني و سرزندگي‌ تحصيلي، نمرات كمتري نسبت به دانش‌آموزان بدون اختلال به‌دست آوردند (0/01 P).‌ نتيجه ‌گيري: با توجه به يافته ‌هاي پژوهش مي ‌توان نتيجه گرفت كه دانش‌ آموزان با اختلال يادگيري ويژه در خودنظم ‌جويي تحصيلي، نشاط ذهني، و سرزندگي ‌تحصيلي، وضعيت ضعيف‌تري نسبت به دانش‌آموزان بدون اختلال يادگيري ويژه دارند. بنابراين مي‌ توان از طريق شناسايي زودهنگام اين دانش ‌آموزان، آگاهي‌ بخشي والدين و معلمان مدارس، و اجراي برنامه ‌هاي غربالگري و توانبخشي زودهنگام، نسبت به رفع اين مشكلات اقدام كرد.