مقايسه اثربخشي درمان فراتشخيصي يكپارچه با درمان شناختي رفتاري بر سازش يافتگي اجتماعي و حرمت خود در كودكان كار

زمينه و هدف: از جمله مشكلات اصلي كودكان كار مشكل در سازش ‌يافتگي اجتماعي و حرمت خود است. يكي از روان ‌درماني‌هاي موجود، درمان شناختي رفتاري و درمان فراتشخيصي يكپارچه است. بدين ‌ترتيب پژوهش حاضر با هدف مقايسه ‌اي اثربخشي پروتكل فراتشخيصي يكپارچه با درمان شناختي رفتاري بر سازش ‌يافتگي اجتماعي و حرمت‌ خود در كودكان كار انجام شد. روش‌: پژوهش حاضر يك مطالعه شبه ‌تجربي با طرح پيش آزمون- پس ‌آزمون بود. جامعه مورد مطالعه شامل تمامي دختران آسيب‌ديده اجتماعي (كودكان كار) شهر تهران در سال 1398 بودند كه با روش نمونه ‌گيري هدفمند، تعداد 30 نفر به‌عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب ‌شده‌اند و به ‌تصادف در دو گروه درمان فراتشخيصي يكپارچه و درمان شناختي رفتاري جايدهي شدند. نخست پرسشنامه ساز‌ش ‌يافتگي اجتماعي (سينها و سينگ، 1993) و مقياس حرمت خود (پوپ و همكاران، 1998) به ‌عنوان پيش‌آزمون بر روي هر دو گروه اجرا شد. گروه آزمايش يكم، درمان شناختي رفتاري را به مدت هجده جلسه 90 دقيقه ‌اي و گروه آزمايش دوم، درمان فراتشخيصي را در پانزده جلسه 90 دقيقه‌ اي دريافت كردند. داده‌ها با روش آزمون تحليل واريانس با تكرار سنجش و نرم‌افزار SPSS نسخه 25 تحليل شد. يافته‌ ها: يافته ‌ها نشان دادند كه هر دو درمان، موفق به افزايش معناداري در سازش ‌يافتگي اجتماعي و حرمت خود در مراحل پس‌آزمون و پيگيري در كودكان كار شدند. سپس از هر دو گروه پس‌آزمون به گرفته شد پس از سه ماه، پيگيري انجام شد. با‌ وجود ‌اين مقايسه‌ اثربخشي بين دو درمان يكپارچه‌ نگر و شناختي رفتاري نشانگر آن است كه اثربخشي پروتكل فراتشخيصي يكپارچه در حرمت خود (2=0.34; P 0.01; F=14.46) و سازش ‌يافتگي اجتماعي (partial ƞ2=0.16; P 0.05; F=11.33) نسبت به درمان شناختي رفتاري بيشتر بود. نتيجه‌ گيري: درمان فراتشخيصي كودكان در مقايسه با درمان شناختي رفتاري در بهبود ميزان‌ سازش ‌يافتگي اجتماعي و حرمت خود از اثربخشي بيشتري برخوردار بود. اگرچه درمان فراتشخيصي نتايج اميدواركننده ‌اي را نشان داد، اما كارآزمايي‌هاي باليني بيشتري براي ارزيابي اثربخشي در جوامع مختلف و ساير وضعيت‌هاي رواني همزمان مورد نياز است.