تأثير الگوهاي تصميم‌گيري احساسي سرمايه‌گذاران بر عملكرد شركت

هدف: يكي از فرض‌هاي بسيار مهمِ فرضيه بازار كارا، عقلانيت سرمايه‌گذار است؛ در حالي كه نتايج پژوهش‌هاي انجام‌شده در حوزه مالي ـ رفتاري خلاف آن را نشان مي‌دهد. عقلاني‌نبودن رفتار سرمايه‌گذاران، نشئت گرفته است از ريسك موجود در بازارهايي با كارايي كمتر كه آن‌ها را به تصميم‌گيري بر اساس احساسات خود وادار مي‌كند. تصميم‌گيري احساسي سرمايه‌گذاران نيز بر عملكرد شركت اثر مي‌گذارد. بر همين اساس، هدف پژوهش حاضر تعيين تأثير دوسوگيري رفتاري سرمايه‌گذاران، شامل «زيان‌گريزي» به‌عنوان شاخصي از احساسات منفي و «اعتمادبه‌نفس بيش‌ازحد» به‌عنوان شاخصي از احساسات مثبت بر عملكرد شركت‌هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. روش: بر همين اساس دو فرضيه تدوين شد. با استفاده از روش غربالگري، نمونه‌اي متشكل از ۱۵۶ شركت از شركت‌هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، طي سال‌هاي ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۹ انتخاب و براي آزمون فرضيه‌ها، از مدل رگرسيوني چند متغيره به روش داده‌هاي تركيبي استفاده شد. يافته‌ها: نتايج نشان‌دهنده ارتباط منفي زيان‌گريزي سرمايه‌گذاران با عملكرد اقتصادي شركت و ارتباط مثبت اعتمادبه‌نفس بيش‌ازحد سرمايه‌گذاران با عملكرد بازار شركت است. همچنين مشخص شد كه در بازار سرمايه ايران، سوگيري اعتمادبه‌نفس بيش‌ازحد سرمايه‌گذاران بر سوگيري زيان‌گريزي آن‌ها به ميزان چشمگيري غلبه دارد. نتيجه‌گيري: سوگيري زيان‌گريزي، به‌عدم فروش سرمايه‌گذاري زيان‌ده به‌علت ترس از تحقق زيان منجر مي‌شود. بدبيني و وضعيت نامطلوب بازار بورس اوراق بهادار، سرمايه‌گذار را در انتخاب‌هاي سرمايه‌گذاري استراتژيك خود، به‌سمت زيان‌گريزي سوق مي‌دهد و موجب كاهش عملكرد اقتصادي شركت مي‌شود. همچنين سوگيري اعتمادبه‌نفس بيش‌ازحد، باعث مي‌شود كه سرمايه‌گذاران بدون دقت و توجه كافي و فقط بر اساس معيارهاي ساده‌اي كه در ذهن خود مدنظر دارند و مهم مي‌پندارند، ريسك مرتبط با دارايي‌ها را دست كم بگيرند كه به‌طور غيرمنطقي، باعث افزايش تقاضاي آن‌ها براي اوراق بهادار پرخطر مي‌شود. اين افزايش تقاضا به افزايش قيمت اوراق بهادار و به‌دنبال آن، افزايش ارزش شركت منجر مي‌شود.