مدل‌‏سازي پويايي‌هاي قيمت و پيش‌بيني ريسك در بورس اوراق بهادار تهران: مدل‌هاي غيرخطي ـ غيرگوسي تلاطم تصادفي

هدف: تلاطم و سنجه ريسك، پارامترهاي ضروري در برنامه‌هاي مديريت ريسك هستند كه بر فعاليت‌هاي اقتصادي و اعتماد عمومي در بازار سهام تأثير مي‌گذارند. همچنين اين دو، پارامترهاي كليدي در مطالعاتي هستند كه ارتباط بين بازار سهام، رشد اقتصادي و ساير متغيرهاي مالي را بررسي مي‌كنند. بي‌ثباتي در بورس اوراق بهادار تهران در ساليان اخير، كنترل اثرهاي منفي ناشي از تلاطم قيمت‌هاي سهام، پيش‌بيني و مدل‏سازي پويايي‌هاي قيمت‌ و اندازه‌گيري ريسك را براي مشاركت‌كنندگان در اين بازار ضروري كرده است. روش: در پژوهش حاضر، از كلاس مدل‌هاي پارامترمحور تلاطم تصادفي براي پيش‌بيني تلاطم قيمت‌هاي سهام‌ و محاسبه ريسك بورس اوراق بهادار تهران استفاده شده است. براي بررسي جامع، مدل‌ها به‌گونه‌اي انتخاب شده است كه ويژگي‌هاي خوشه‌اي‌بودن تلاطم، عدم تقارن در تلاطم (اثر اهرمي) و دُم‌سنگين‌بودن توزيع بازده قيمت سهام (با توزيع t و نرمال چوله) را دربرگيرند. يافته‌ها: بر اساس فاكتور بيزي، مدل تلاطم تصادفي با توزيع نرمال چوله (SNSV) در پيش‌بيني تلاطم بازار سهام، از ساير مدل‌ها كاراتر است؛ بنابراين به‌منظور تجزيه‌وتحليل ريسك‌هاي بازار سهام با استفاده از مدل‌هاي تلاطم تصادفي، به لحاظ‌كردن اثر اهرمي در فضاي حالت معادله تلاطم اين مدل‌ها نيازي نيست. نتيجه‌گيري: نتايج حاكي از آن است كه مدل SNSV برآورد مناسبي از تلاطم ارائه مي‌دهد و پيش‌بيني‌ها با استفاده از آن، شفافيت بازار و مديريت ريسك را بهبود مي‌بخشد. همچنين پس‌آزمون‌هاي ارزيابي ريسك بازار VaR و CVaR با استفاده از آزمون كوپيك و DQ، شواهدي از برآورد بيش‌ازحد يا كمترازحد ريسك را نشان نمي‌دهد.