تحريك توليد تركيبات فنولي در كشت سلولي آويشن شيرازي (Zataria multiflora Boiss.) تحت تيمار ساليسيليك‌اسيد

آويشن شيرازي (Zataria multiflora Boiss) با داشتن تركيبات فنولي و ترپنوئيدي، داراي طيف وسيعي از ويژگي‌هاي بيولوژيكي است. القاي متابوليت هاي ثانويه در سيستم‌هاي كشت سلولي توسط محرك‌ها يكي از مهم‌ترين استراتژي‌ها براي بهبود توليد تركيبات ارزشمند دارويي است. در مطالعه حاضر رده سلولي آويشن شيرازي در محيط كشت B5بنيان‌گذاري و سلول‌ها در مرحله رشد لگاريتمي به مدت سه روز تحت تيمار ساليسيليك‌اسيد در غلظت‌هاي 0، 90، 180 و 360 ميكرو مولار قرار گرفتند و فعاليت آنزيم‌هاي مسير فنيل پروپانوئيدي و آنتي‌اكسيدان، محتواي پراكسيد هيدروژن (H2O2) و نيتريك اكسيد (NO) و همچنين ميزان تركيبات فنولي توسط اسپكتروفتومتر و HPLC تعيين شد. ساليسيليك‌اسيد، منجر به افزايش فعاليت آنزيم‌هاي سوپراكسيد ديسموتاز (SOD)، كاتالاز (CAT)، پراكسيداز (POX)، همچنين محتواي NO و H2O2 گرديد. در غلظت هاي 90 و 180 ميكرو مولار، فعاليت آنزيم‌هاي فنيل‌آلانين‌آمونيالياز (PAL) در حدود 1.2 برابر، تيروزين آمونيالياز (TAL) در حدود 1.4 1.3 برابر، پلي‌فنل‌اكسيداز (PPO) در حدود 1.7 1.5برابر افزايش يافت. همچنين محتواي فنول كل در اين غلظت‌ها به ترتيب 5.79 و 4.38 ميلي‌گرم بر گرم وزن تر در مقايسه با گروه شاهد افزايش نشان داد. در كشت‌هاي سلولي آويشن شيرازي، در غلظت هاي مختلف بكار رفته، محتواي 4 هيدروكسي بنزوئيك اسيد، بنزوئيك اسيد، اپي كاتكين و سيرينجيك اسيد افزايش يافت. به نظر مي‌رسد كه كشت سلولي آويشن شيرازي و استفاده از محرك غير زيستي ساليسيليك اسيد در غلظت هاي مناسب مي‌تواند به عنوان يك سيستم كارآمد براي توليد متابوليت هاي ثانويه استفاده گردد.