ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﻨﻮع ژنتيكي ژﻧﻮﺗﻴﭗﻫﺎي اﺳﭙﺮس Onbrychis sativa ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺸﺎﻧﮕﺮﻫﺎي ﺳﻴﺘﻮژنتيكي و زراعي

تنوع ژنتيكي 13 ژنوتيپ مختلف اسپرس زراعي (Onbrychis sativa) با استفاده از خصوصيات سيتوژنتيكي و مورفولوژيكي مورد ارزيابي قرار گرفت. در بررسي سيتوژنتيكي، با توجه به جدول تجزيه واريانس اختلاف معني‌داري بين ژنوتيپ‌ها بر اساس صفات كاريوتيپي مشاهده گرديد. به منظور تعيين ميزان تقارن كاريوتيپي ژنوتيپ‌ها، آماره‌هاي ضريب تغييرات (CV) و درصد كل فرم (T.F%) محاسبه شدند. نتايج نشان داد كه ژنوتيپ البرز 18 داراي متقارن‌ترين كاريوتيپ و ژنوتيپ بناب 20247 داراي نامتقارن‌ترين كاريوتيپ مي باشد. با استفاده از اطلاعات كاريوتيپي تجزيه كلاستر انجام شد كه در نتيجه ژنوتيپ‌ها در سه گروه قرار گرفتند. در بررسي مزرعه‌اي، صفات مورفولوژيكي مانند ارتفاع، تعداد ساقه اصلي، تعداد ساقه فرعي، وزن تر و خشك، زمان گلدهي اندازه‌گيري شد. آزمايش بصورت اسپليت پلات در زمان در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه چين و دو تكرار انجام شد. نتايج جدول تجزيه واريانس نشان داد اختلاف معني‌داري براي اثرات متقابل چين و ژنوتيپ تنها در صفت تعداد ساقه فرعي وجود دارد. تجزيه كلاستر براي صفات زراعي نشان داد كه ژنوتيپ‌ها در سه گروه قرار گرفتند. نتايج نشان داد ژنوتيپ بيجار 624 بر اساس صفات مورفولوژيكي خصوصا عملكرد و پارامترهاي سيتوژنتيكي با ساير ژنوتيپ‌ها بيشترين فاصله ژنتيكي را داشت، كه مي‌توان از اين ژنوتيپ در آزمايشات تلاقي پروژه‌هاي اصلاحي براي انتقال صفات مؤثر استفاده كرد.