حكمراني رفتار مصرف انرژي برق در ايران: از شكاف در سياست‌هاي فني و رفتاري تا ادراك سياست‌گذار از مسئله

در سال‌هاي پيشين بخش خانگي حدود يك‌سوم كل مصرف برق را به‌خود اختصاص داده و اين مسئله، تمركز بر رفتار مصرفي افراد را در سياست‌گذاري انرژي كشور برجسته ساخته است. هرچند تاكنون ابزارهاي متنوعي براي مداخله بر رفتار طراحي شده است، بااين‌حال وجود مشكلات فراوان در بخش انرژي نشان مي‌دهد كه درك رفتارها، چگونگي تغيير و مديريت آن در سطح سياست‌گذاري ملي، به‌شكلي نادقيق و ناقص دنبال شده است. اين پژوهش، با درگرفتن رويكرد كيفي و با چرخش از تمركز بر شناسايي عوامل مؤثر بر رفتار مصرف‌كننده، به سمت حكمراني رفتار، سياست‌گذاران اين حوزه را هدف گرفته تا به بررسي نحوه مديريت و هدايت رفتار مصرف انرژي در كشور بپردازد. جمع‌آوري داده‌ها از طريق مصاحبه‌ با مديران صنعت برق و تجزيه‌و‌تحليل آنها با تحليل مضمون انجام شد. از مهم‌ترين يافته‌هاي پژوهش وجود دو نوع شكاف درون‌بخشي و بين‌بخشي در سياست‌هاي فني و رفتاري بود كه نياز به تغيير رويكرد و قالب‌بندي دوباره سياست‌ها را در جهت ايجاد يكپارچگي و توازن در حكمراني رفتار مصرف انرژي هشدار مي‌دهد. اين مقاله تأكيد مي‌كند بهره‌گيري از بينش‌هاي رفتاري در حكمراني، تنها محدود به استفاده از ابزارهاي رفتاري براي كمك به حل مسائل اين حوزه نيست بلكه نيازمند ارتقاي ادراك سياست‌گذاران از مسائل سياستي بر‌اساس بينش‌هاي رفتاري است.