بررسي ظرفيت هاي ديپلماسي انرژي اوپك: تداوم عضويت راهبرد يا مانع توسعه ي صنعت نفت ايران

اوپك از قديمي ترين سازمان هاي موثر در عرصه بازار نفت است كه در دهه ي 1960 با هدف تنظيم و تعادل در بازار نفت شكل گرفت. از طرف ديگر، وابستگي روزافزون كشورها به منابع نفت و گاز، مسئله امنيت انرژي در عرصه ديپلماسي را بيش از پيش تقويت نموده است. كشور ايران به عنوان عضو قديمي و موسس اوپك با توليدكنندگان بزرگ نفتي عضو در اين سازمان درصدد تنظيم بازار از زمان تأسيس آن بوده‌اند. در سالهاي اخير نظريات مختلفي مبني بر كارايي تصميمات و قدرت اوپك در بازار مطرح نموده و ترديدهاي جدي در خصوص اثربخشي اين سازمان ارائه كرده اند. مقاله ي حاضر با بهره گيري از روش پژوهش كيفي با رويكرد تحليل اسنادي درصدد پاسخ به اين پرسش ها است كه تداوم عضويت ايران در سازمان اوپك چه فوايد و مضراتي براي كشور دارد؟ آيا استفاده از ظرفيت ديپلماسي نفتي مبتني بر اوپك توسط كشور ايران راهبرد مؤثر است و يا مي تواند مانعي در راستاي توسعه ي توليد به شمار آيد؟ نتايج اين مقاله نشان مي دهد كه برخلاف نظر گروهي از محققان، مبني بر عدم تداوم عضويت كشور ايران در اوپك به منظور برداشتن موانع توسعه ي توليد و سهم بازار نفت اين كشور، ظرفيت ديپلماسي مبتني بر اين سازمان مي تواند جايگاه و سهم بازار را گسترش داده و تحريم هاي نفتي را كم اثر نمايد. علاوه بر اين تداوم عضويت در سازمان مذكور، محدوديتي در توليد نفت ايجاد نخواهد كرد. همچنين فوايد تداوم عضويت در اوپك، ارتباط كشورهاي تحريم شده در قالب ديپلماسي اوپكي، شناخته شدن نفت ايران در كنار سبد نفتي اوپك در بازار بين المللي، تربيت كارشناسان ايراني متخصص و تأثيرگذار، استفاده از ظرفيت اوپك براي مقابله با تحريم ها و به دنبال داشتن همكاري فني و اقتصادي در حوزه ي نفت براي كشور است. در صورتي كه گروه هاي تندرو و ميانه رو در اوپك در اتخاذ و اعمال تصميمات به صورت هماهنگ و هم افزا عمل كنند، قدرت بازاري اوپك افزايش قابل ملاحظه اي مي يابد.