بررسي روند زوال بلوط در درختان با ابعاد تاج متفاوت در جنگل‌هاي استان كردستان (مطالعه موردي: شهرستان بانه)

زوال درختان بلوط، يكي از مهم‌ترين معضل‌هاي مديريتي در حوزه جنگل‌هاي زاگرس است و اولين نشانه‌هاي آن در تاج درختان ظاهر مي‌شود. هدف از اين مطالعه بررسي روند زوال درختان بلوط با ابعاد تاج متفاوت در جنگل‌هاي شهرستان بانه (شمال غرب استان كردستان) است. براي اجراي اين مطالعه، چهار رويشگاه‌ در دامنه‌هاي شمالي (رويشگاه‌هاي ساركي و ميرحسام) و جنوبي (بلوه و گندمان) در شهرستان بانه انتخاب شدند. در هر رويشگاه‌ قطعات نمونه شناور (با 100 درخت) انتخاب گرديد و درختان شماره‌گذاري و ثبت شدند (دو قطر بزرگ و كوچك تاج درختان). تاج درختان به هشت طبقه تقسيم شد. در پايان تابستان هر سال (سال‌هاي 1398 و 1399) وضعيت قرارگيري درختان در طبقه‌هاي پنج‌گانه بررسي و ثبت شد. از ميانگين وزني كدهاي زوال براي مقايسه سرعت زوال در دو سال متوالي و از آزمون نا پارامتري ويلكاكسون براي مقايسه كدهاي زوال در طبقه‌هاي سطح تاج در دو سال متوالي استفاده شد. نتايج آزمون ويلكاكسون نشان داد كه در چهار رويشگاه‌ مورد پژوهش، بين كدهاي زوال از سال 1398 به 1399 اختلاف معني‌دار وجود داشت. در رويشگاه‌هاي ساركي و بلوه (زوال)، بيشترين سرخشكيدگي و خشكيدگي تا 50 درصد در طبقات سطح تاج 11 و 17 مترمربع مشاهده شد. يافته ها مشخص كرد كه در رويشگاه‌هاي شاهد (ميرحسام و گندمان)، بيشترين افزايش درختان سر خشكيده در طبقه‌هاي سطح تاج 5 و 11 مترمربع وجود داشت. نتايج بررسي ميانگين وزني كدهاي زوال چهار توده نشان داد كه بيشترين افزايش زوال به ترتيب در طبقه سطح تاج 11 مترمربعي رويشگاه‌ ساركي (با 0.67 افزايش) و  طبقه 5 مترمربع بلوه (با 0.33 افزايش مشاهده شد و بيشترين زوال در دامنه جنوبي مشاهده شد. براي مديريت توده‌هاي جنگلي در منطقه موردپژوهش، پيشنهاد مي‌شود تمركز عمليات پرورشي و حذف سرشاخه‌هاي خشكيده بر درختان با ابعاد كوچك تا متوسط متمركز گردد (درختان با سطح تاج تا 25 مترمربع) و  روند زوال درختان بلوط در منطقه مورد مطالعه، پايش گردد.