اثر تغيير كاربري اراضي بر اجزاي فيزيكي و شيميايي كربن آلي خاك در خاك‌هاي لسي حوزه آبخيز توشن، استان گلستان

در سطح جهاني، جنگل زدايي فرآيند غالب تغيير كاربري اراضي است و اثرات شديدي بر خواص بيوژئوشيميايي خاك دارد. تحقيق حاضر با هدف بررسي اثر تغيير كاربري اراضي از جنگل بكر و دست نخورده به عنوان مرجع نسبت به ساير كاربري ها بر روي اجزا و جزء بندي كربن آلي خاك در حوضه آبخيز توشناستان گلستان به انجام رسيد. چهار نوع كاربري عمده و غالب در منطقه مورد مطالعه شامل جنگل، اراضي كشاورزي، باغ و اراضي رها شده در نظر گرفته شدند. جزء بندي كربن خاك به دو روش فيزيكي و شيميايي انجام شد. نتايج نشان داد كه در تيمارهاي كاربري جنگلي و باغي، مقدار كربن پايدار در عمق 10-0 سانتي متر به صورت معني داري بيشتر از مقدار كربن آلي پايدار در عمق 20-10 سانتي متري مي باشد. در تيمار كاربري باغي، مقدار كربن آلي لبايل خاك در عمق 20-10 سانتي متري افزايش معني دار 35 درصدي را نسبت به عمق اول نشان داد. همچنين، در همه كاربري هاي بررسي شده به جز كاربري باغي، مقدار كربن آلي محلول در آب سرد در عمق دوم نسبت به عمق 10-0 سانتي متر كاهش پيدا كرد كه ميزان كاهش براي كاربري هاي زراعي، جنگلي و رها شده به ترتيب 5.76، 12.12 و 1.48 ميلي گرم بود و كاربري جنگلي داراي بيشترين ميزان كاهش كربن آلي محلول در آب سرد در عمق دوم نسبت به عمق اول بود. در مجموع نتايج نشان داد كه كربن بخش لبايل بيشتر از ساير بخش ها به نوع كاربري اراضي پاسخ دهنده تر بود و روش فيزيكي پاسخ روشن تري به تغيير كاربري اراضي نشان دادند