اثر پايداري و آميختگي ستون آب دريا بر تغييرات كانال صوتي و مشخصات آكوستيكي در بخش جنوبي درياي كاسپين

مناطق جنوبي درياي خزر به عنوان يكي از مناطق مهم حمل و نقل، نظامي و شيلاتي از اهميت بالايي برخوردار است. بنابراين بررسي اثرات متقابل پارامترهاي محيطي بر مشخصات آب دريا و بالعكس در تصميم سازي در بهره برداري از اين پهنه آبي نقش بسزايي دارد. در اين تحقيق نتايج حاصل از ارزيابي تغييرات سرعت صوت در آب در پهنه جنوبي درياي خزر و براساس داده هاي برداشت شده بين سال 2008 تا 2016 مورد بررسي قرار گرفته است. اين مطالعه براساس تحليل اندازه‌گيري‌هاي تجربي و دستگاهي در طول مقاطع عرضي در بخش‌هاي غربي، مياني و شرقي كرانه عميق جنوب دريا انجام شد. تحليل‌ها و يافته‌ها نشان داد كه دامنه تغييرپذيري سرعت در لايه آب عميق 1450-1454 متر بر‌ثانيه است. حداكثر سرعت در آب در منطقه ژرف حدود 1454 متربرثانيه بود. تغييرات زماني داده‌هاي مشاهده‌ شده نشان مي‌دهد كه تأثير ساختار حرارتي و پايداري ستون آب در ماه‌هاي گرم بر سرعت صوت بيشتر از تاثير پارامتر شوري است. با توجه به همبستگي زياد بين سرعت صوت و دما در آب درياي خزر، ساختار عمودي آنها از سطح دريا تا كف دريا تقريبا مشابهت دارند. تجزيه و تحليل سرعت صوت زير آب نشان داد كه شيب عمودي تغييرات مقادير در نواحي آب‌هاي سطحي و مياني بيش از تغييرات ماهانه و فصلي در ناحيه ژرف است. دامنه مقادير داده‌هاي اندازه‌گيري شده سرعت صوت در فوريه حدودا بين 1463-1451 متربرثانيه بوده است. در حالي كه مقادير ثبت شده در ژوئن بين 1501-1451 بوده است. نتايج حاكي از تشكيل كانال صوتي عميق در پهنه هاي مياناب و ژرف ستون آب دريا بود. تحليل ها نشان داد كه محور كانال صوتي در عمق 150 متري تقريباً (لايه مياناب) در ماه هاي گرم رخ مي‌دهد، در حالي كه دراواسط زمستان (فوريه) در اعماق بين 270-300 متر ايجاد شده است.