بررسي عوامل مرتبط با بهزيستي روان‎شناختي والدين داراي فرزند مبتلا به فنيل كتونوري: يك مرور نظام‌مند

زمينه و هدف: فنيل كتونوري (Phenylketonuria; PKU) يك بيماري متابوليك ارثي است كه نياز به درمان و مديريت مادام العمر دارد. بيماري PKU كيفيت زندگي بيماران و مراقبين آن ها را تحت تأثير قرار مي دهد و هم چنين سازگاري و بهزيستي روان‎شناختي والدين را به چالش مي‌كشد. بنابراين، مطالعه‌ مروري حاضر با هدف شناسايي عوامل مرتبط با بهزيستي روان‌شناختي اين والدين انجام شد. مواد و روش ها: اين مطالعه به روش مرور نظام مند است. جستجوي مقالات مرتبط در بازه زماني 1380 تا 1401 در پايگاه هاي داده الكترونيكي خارجي از جمله Scopus، Science Direct، PubMed، Google Scholar و پايگاه هاي داخلي SID و Magiran بــا استفاده از كليــدواژه‎هــاي فارســي (فنيل‌كتونوري، والدين، بهزيستي روان‎شناختي، كيفيت زندگي) و معادل‎هاي انگليسي آن انجام شد. معيارهاي جستجو شامل مطالعاتي با بيش از يك نمونه، مطالعاتي كه از معيار رسمي عملكرد روان شناختي مرتبط با بهزيستي اين والدين استفاده كردند و مقالات كامل و منتشر شده به زبان فارسي و انگليسي بود. يافته‌ها: در جستجوي اوليه 334 مقاله يافت شد كه پس از حذف موارد تكراري و لحاظ كردن معيارهاي ورود در نهايت 24  مقاله هم‌راستا با اهداف مطالعه حاضر مورد بررسي قرار گرفتند. يافته‌ها نشان داد كه متغيرهاي جمعيت‌ شناختي همچون جنسيت و سطح تحصيلات والد، سن كودك و درآمد‎ خانوار در مجموع گسترده‌ترين عامل و حمايت اجتماعي و متغيرهاي كيفيت زندگي، استرس و پريشاني روان‌شناختي، عوامل تكرارپذير بعدي مرتبط با بهزيستي اين والدين بودند. نتيجه گيري: اين نتايج اهميت شبكه‌هاي اجتماعي در حمايت از خانواده‌ها به ويژه مادران داراي فرزند مبتلا به PKU را نمايان مي‌سازد. تحقيقات آتي بايد بر استفاده از طرح‌هاي مطالعه متنوع‌تر و نمونه‌هاي بزرگ‌تر تمركز كنند. مطالعات مداخله اي ممكن است به بهبود بهزيستي والدين كمك كند.