تحليل فضايي عوامل موثر بر نرخ اشتغال استان‌هاي ايران (با رويكرد داده‌هاي تابلويي فضايي)

شكل‌گيري الگوي فضايي اشتغال در يك منطقه، تحت تأثير ويژگي‌هاي گوناگون جغرافيايي، اقتصادي و اجتماعي قرار دارد. در همين راستا، مطالعه حاضر عوامل موثر بر نرخ اشتغال در 31 استان‌ كشور در دوره زماني 1395-1390 را بررسي مي‏كند. به اين منظور، با استفاده از داده‌هاي تابلويي و به روش اقتصادسنجي فضايي(الگوي دوربين فضايي)، خودهمبستگي فضايي و اثرات مستقيم و غيرمستقيم(سرريز فضايي) عوامل موثر بر نرخ اشتغال در استان‌هاي ايران برآورد شده است. نتايج حاصل از برآورد فضايي، وجود خودهمبستگي فضايي نرخ اشتغال استاني را مورد تأييد قرار داده است. ساير نتايج تحقيق بيانگر آن است كه از بين متغيرهاي پژوهش، توليد ناخالص داخلي استان‏ها داراي اثر مستقيم و اثر سرريز فضايي مثبت معنادار و در مقابل، شدت انرژي داراي اثر مستقيم و سرريز فضايي منفي معنادار بر نرخ اشتغال است. تأثير مستقيم ميزان بارندگي بر نرخ اشتغال بي‌معني مي‌باشد. اثر مستقيم و غيرمستقيم خالص مهاجرت و تراكم جمعيت بر نرخ اشتغال به‏صورت U معكوس است. براين اساس، در ابتدا با افزايش مهاجرت و تراكم جمعيت، نرخ اشتغال در استان‏هاي مورد مطالعه و استان‌هاي مجاور افزايش مي‏يابد و پس از عبور از حد آستانه كاهش مي‌يابد.