ديدگاه گفتماني و كاركرد آن در شناخت تاريخ و فضاي نزول سوره مطالعه موردي: سوره عاديات

سوره عاديات ازجمله سوره‌هاي قرآني است كه در باب مكي يا مدني بودن آن و فضاي نزول سوره، روايات و اقوال سخت مختلفي گزارش شده است. افزون بر اين، سوگندهاي آغاز سوره و نسبت معنايي ميان آيات آن، براي مفسران مسائلي را به همراه آورده است. پژوهش حاضر براي تبيين اين مسائل، از ديدگاه گفتماني بهره برده است. فهم گفتمان حاكم بر سوره، امكان شناخت نگاه و موقعيت نزول آن را فراهم آورده و نشان مي‌دهد كه قرآن در مواجهه با مخاطبان نخستين خود چگونه رفتار كرده است. نتايج و يافته‌هاي پژوهش حاضر نشان مي‌دهد سوره عاديات يك سوره مكي است كه موضوع مركزي آن، بيان نزديك شدن، ناگهاني بودن و احاطه و فراگيري رستاخيز است. اين معنا از طريق دخيل ساختن حواس مختلف سوژه روايت و احساس و عواطف برآمده از تجربه زيسته او شكل مي‌گيرد. همچنين سوگندهاي آغاز سوره به خود اسبان، به‌مثابه پديده‌اي آشنا در زندگي روزمره و دور از مدنيت عرب عصر نزول مربوط است كه در فرهنگ و زبان ايشان، داراي ابعاد و وجوه احساسي و عاطفي خطيري است.