تحليل اعمال دكترين مسئوليت مافوق غيرنظامي بر مبناي رويه قضايي بين‏المللي

در محاكمات دادگاه كيفري بين‏المللي براي رواندا، بسياري از شخصيت‏هاي غيرنظاميِ صاحب قدرت كه نقش مهمي در قتل عام مردم رواندا در سال 1994 داشتند، محاكمه شدند، بدون اينكه در اساسنامه دادگاه، مسئوليت مافوق غيرنظامي پيش‏بيني شده باشد. پژوهش حاضر با رويكرد توصيفي-تحليلي در پي بررسي اين مسئله است كه محاكم كيفري بين‏المللي در وضعيتي كه اساسنامه آن، حكمي در خصوص مافوق غيرنظامي نداشت، در خصوص چالش اعمال دكترين مسئوليت فرمانده در خصوص غيرنظاميان چه رويكردي اتخاذ كرده‏اند و اين رويكرد چه تأثيري بر روند تصويب اساسنامه رم داشته است. يافته‏هاي نوشتار حاضر نشان مي‏دهد كه به‏طور كلي محاكم كيفري بين‏المللي پذيرفته‏اند كه دكترين مسئوليت فرمانده مي‏تواند بر مرتكب غيرنظامي اعمال شود و در اين مسير، استدلال‏هاي قضايي در محاكم يوگسلاوي سابق و رواندا، الگويي مبنايي براي محتواي ماده 28 اساسنامه ديوان كيفري بين‏المللي شده است.