نقد ديدگاه ماكياولي درباره معيار فعل اخلاقي براساس مباني انسان‌‌شناسي آيت‌الله مصباح يزدي

ماكياولي فيلسوفي است قدرت‌گرا كه نظريات اخلاقي خود را در قالب نظريات سياسي خويش مطرح نموده و متناسب با مباني فكري خود، در باب معيار فعل اخلاقي نظراتي ارائه كرده است. به باور ماكياولي معيار فعل اخلاقي رسانندگي انسان به هدف و غايت اصلي زندگي است. وي غايت اصلي زندگي را قدرتمندي انسان مي‌دانست و افعال آدمي را در صورتي اخلاقي مي‌شمرد كه فرد را براي رسيدن به قدرت مادي توانمند سازد. از منظر وي «قدرت» ارزش ذاتي دارد و براي رسيدن به آن، انسان مجاز است از هر روشي استفاده كند. درواقع از منظر او ملاك اخلاقي بودن يا نبودن يك فعل (نظير دروغ‌گويي) رسانندگي انسان به كمال يعني قدرت است. او معتقد بود: هدف وسيله را توجيه مي‌كند و براي رسيدن به هدف والا (قدرتمندي انسان)، از هر نوع رفتاري مي‌توان استفاده كرد. آيت‌الله مصباح يزدي معتقد است: براي تعيين ملاك خوبي و بدي افعال انسان، ابتدا بايد به شناخت صحيحي از انسان، ابعاد وجودي او، سعادت و شقاوت وي، كمال و هدف نهايي او دست يافت تا بتوان در گام بعد معيار صحيح ارزشمندي افعال اخلاقي انسان را تعيين كرد. ايشان معتقد است: رسيدن به قدرت محدود مادي نمي‌تواند معيار خوبي براي رساندن انسان به حيات ابدي معنوي و اخلاقيات باشد. در اين مقاله ديدگاه ماكياولي درباره معيار فعل اخلاقي به شيوه توصيفي ـ تحليلي تبيين شده و براساس مباني انسان‌شناسانه آيت‌الله مصباح يزدي ارزيابي ‌گرديده است.