راهكارهاي توسعۀ مشاغل خانگي زنان با تأكيد بر يك محلۀ آسيب‌پذير شهر همدان

تجربۀ بسياري از كشورها نشان مي‌دهد توسعۀ مشاغل خانگي راهكار مناسبي براي كاهش نرخ بيكاري و فراهم‌آوردن زمينۀ اشتغال زنان و جوانان به‌حساب مي‌آيد. اين مقاله راهكارهاي توسعه مشاغل خانگي و اشتغال در منزل با تأكيد بر مناطق آسيب‌پذير شهر همدان را تشريح مي‌كند. ‌پژوهش حاضر كاربردي است و با استفاده از رويكرد كمي و روش پيمايشي انجام شده است. جامعۀ آماري آن را دو گروه تشكيل دادند: گروه اول، بانوان و جوانان جوياي كار محلۀ آسيب‌پذير كوي محمديۀ شهر همدان كه تعداد آن‌ها حدود 70 نفر بود. گروه دوم، كارشناسان صاحب‌نظر در زمينۀ اشتغال و كارآفريني در منزل و صاحبان مشاغل خانگي در شهرستان همدان كه حدود 90 نفرند. ابزار گردآوري داده‌ها پرسشنامۀ محقق‌ساخته است. پرسشنامه‌اي حاوي 49 سؤال درمورد راهكارهاي اشتغال و كارآفريني در منزل براي افراد آسيب‌پذير شهر همدان، 20 سؤال دربارۀ مشاغل خانگي مناسب براي زنان سرپرست خانوار و افراد آسيب‌ديده و 5 سؤال دربارۀ تمايل ساكنان به توسعه و راه‌اندازي مشاغل خانگي بود. سؤالات در قالب طيف پنج‌قسمتي ليكرت شامل بسيار مناسب تا بسيار نامناسب رتبه‌بندي شدند. براي تعيين روايي پرسش‌ها، از نظرات متخصصان استفاده شد. پايايي پرسشنامه با آزمون آلفاي كرونباخ و نرم‌افزار SPSS محاسبه شد.مشاغل مناسب براي افراد آسيب‌ديده و زنان سرپرست خانوار شامل موارد زير بودند: مشاغل مرتبط با صنايع‌دستي (دوزندگي، فرش‌بافي و طراحي)؛ مشاغل مرتبط با صنايع خوراكي (بسته‌بندي خشكبار و ادويه‌جات در منزل، تهيۀ غذا در منزل، تهيۀ مواد اوليۀ خوراكي)؛ و مشاغل خدماتي (آرايشگري در منزل، خياطي، توليد جعبه‌هاي مقوايي تزئيني و كادويي). مهم‌ترين راهكارهاي ايجاد شغل‌هاي خانگي براي افراد آسيب‌ديده و زنان سرپرست خانوار به‌ترتيب عبارت‌اند از: بازاريابي، تبليغ و فروش محصولات و توليدات خانگي، حمايت‌هاي دولتي و مالي، برگزاري دوره‌هاي آموزشي و مهارت‌آموزي، ارتباطات، شبكه‌سازي و تعاملات، فرهنگ‌سازي و توانمندسازي از طريق رسانه‌ها و فضاي مجازي، و حمايت قانوني و حقوقي.براي توانمندي زنان محلۀ محمديه كه سطح مهارت، دانش و سواد متفاوتي دارند، مي‌توان براساس ظرفيت‌ها و پتانسيل‌هاي بررسي‌شده، مشاغل متناسب را پيشنهاد داد. با توجه به اينكه اين محله قبلاً بافت روستايي داشته است، زنان اين محله برخي امور و فعاليت‌ها را بهتر مي‌توانند انجام دهند؛ از جمله تهيۀ لبنيات خانگي، دوزندگي‌هاي ساده، بسته‌بندي و فرآوري مواد خوراكي و ادويه‌جات. اين فعاليت‌ها نياز به سرمايۀ زيادي ندارد و تمام زنان به‌راحتي مي‌توانند از عهدۀ آن برآيند.