تحليل جامعه‌شناختي توسعۀ نامتعادل منطقه‌اي و ذهنيت اجتماعي مردم مناطق مرزي كردستان (تأكيد بر برنامه‌هاي توسعۀ بعد از انقلاب)

اين پژوهش به بررسي سياست‌ها و برنامه‌هاي توسعه درخصوص مناطق مرزي و سنجش ذهنيت اجتماعي مردم كردستان نسبت به سياست‌هاي اعمالي با محوريت برنامه‌هاي توسعۀ پنج‌سالۀ بعد از انقلاب مي‌پردازد.در تحقيق حاضر از روش كيفي تحليل گفتمان انتقادي و با رويكرد تركيبي فركلافي و لاكلا و موف مبتني بر يك رهيافت پساساختارگرايانه استفاده شد. براي سنجش ذهنيت اجتماعي مردم منطقۀ مرزي كردستان نسبت به سياست‌ها برنامه‌هاي توسعه، با سه گروه كارگزاران دولتي، فعالان مدني و بخش خصوصي مصاحبۀ عميق انجام گرفت.براساس يافته‌هاي پژوهش، در برنامه‌هاي توسعه به‌جاي دوگانۀ «مرز و توسعه» بيشتر دوگانۀ «مرز و امنيت» مستولي است و برنامه‌هاي توسعۀ بعد از انقلاب، متأثر از گفتمان‌هاي متعددي هستند كه به شكل دايره‌واري در لايه‌هاي مختلف با همديگر تعامل دارند؛ به‌طوري‌كه در لايۀ بالايي، فراگفتمان ثابت حكومتي انقلاب اسلامي و در لايۀ مياني، گفتمان‌هاي متغير دولتي (سازندگي، اصلاحات، عدالت گرا و اعتدال‌گرا) و در لايۀ دروني، گفتمان‌هاي توسعه‌اي (رشدمحور، دولت‌محور، امنيت‌محور، توزيع‌محور) وجود دارد كه دال‌هاي شناور را حول دال مركزي خود مفصل‌بندي مي‌كنند و نظمي گفتماني را به‌وجود مي‌آورند كه مانع توسعۀ مناطق مرزي مي‌شود.براي توسعۀ مناطق مرزي مبتني بر عدالت فضايي منطقه‌اي، نظم گفتماني حاكم در ايران به‌جاي رويكرد تقابلي و آنتاگونيستي، بايد رويكرد تكاملي مبتني بر عدالت فرايندي-توزيعي را تأكيد بر عدالت فضايي منطقه‌اي را در پيش بگيرد و براي تعادل و رهايي از محروميت مناطق مرزي، الگوي ساختاري «مركز-پيرامون» واسازي و براساس روابط ساختاري معكوس، الگوي «پيرامون – مركز» از نو بازسازي شود.