نقش حج در حفظ و تقويت نظام اجتماعي مسلمانان

از منظر اسلام، جامعه و نظام اجتماعي مسلمانان از اهميت فوق‌العاده‌اي برخوردار است. تحقق بسياري از آموزه‌هاي اسلامي تنها با شكل‌گيري و قوام و استحكام جامعه اسلامي رخ مي‌دهد. از سوي ديگر، حج به ‌عنوان يكي از دستورات اسلام جايگاه بسيار مهمي در قرآن و روايات اهل بيت: دارد. پژوهش‌هاي بسيار انجام‌گرفته در باب حج، نقش آن را به جايي بسيار فراتر از جنبه ‌عبادي آن مي‌برد. از جمله، حج با ويژگي‌هاي خاص خود، مي‌تواند نقش تأثيرگذاري در حفظو تقويت نظام جامعه اسلامي داشته باشد. در اين تحقيق با روش توصيفي ـ تحليلي به اين موضوع پرداخته شده و تأثير حج بر مؤلفه‌هاي حافظ و تقويت‌كننده نظام اجتماعي مسلمانان بررسي شده است. پژوهش حاضر نشان مي‌دهد حج، بر نشرو گسترش آموزه‌هاي ديني در سطح جامعه تأثير مي‌گذارد، ارزش‌هاي معنوي را در جامعه تقويت مي‌كند، آگاهي مسلمانان را به ‌خصوص نسبت به وضعيت مسلمانان افزايش مي‌دهد، موجب ارتقاي فرهنگي جهان اسلام مي‌شود، روابط اجتماعي مسلمانان را گسترش مي‌دهد، همبستگي اجتماعي مسلمانان را تقويت مي‌كند، موجب بهبود پويايي اجتماعي جامعه اسلامي مي‌شود، بر بازنمايي و تثبيت هويت جمعي مسلمانان تأثير مثبت مي‌گذارد، اعتماد به نفس و عزت نفس مسلمانان را افزايش مي‌دهد، مانع از قشربندي‌هاي اجتماعي ناروا در جامعه اسلامي مي‌شود،و موجبات رشد اقتصادي جامعه اسلامي را فراهم مي‌كند. توجه به اين نكته مهم است كه تأثيرگذاري حج در موارد يادشده، قابل تشكيك و شدت و ضعف است. اگر جامعه‌ اسلامي و مسئولان كشورهاي اسلامي با اتحاد و همفكري يكديگر، در راه بهره‌برداري از حج اقدام كنند، شاهد افزايش نقش حج در حفظ و تقويت نظام اجتماعي مسلمانان خواهيم بود.