بررسي تطبيقي دو زندان سروده از ابن زيدون اندلسي و مسعود سعد سلمان لاهوري

كوشش حاضر به تحليل تطبيقي دو زندان سروده از دو شاعر برجسته عرب و ايراني يعني ابن زيدون اندلسي (394-463) و مسعودسعد سلمان (439-515) در چارچوب ادبيات تطبيقي پرداخته است. اين دو شاعر مدّتي از عمر خود را در زندان سپري كردند و چكامه هايي هنري در احوال اسارت خويش سرودند. نگارنده در اين نوشتار، از هر سراينده يك زندان سروده  را برگزيده و به شيوه توصيفي-تحليلي، نقد و مقايسه كرده است. موقعيت متن سازِ مشابه و اغراض متجانس مندرج در قصايد از قبيل: شكايت، مهرجويي، فخرورزي و مدح، از دلايل گزينش اين دو اثر براي هم سنجي است. پژوهش نشان مي دهد كه در قصيده ابن زيدون نسيب نمادين، نمايي دو بُعدي از غم عشق و اندوه اسارت را نشان مي دهد. مهرجويي از ممدوح با نكوهشي نرم درآميخته است. مدح، لحن موعظه دارد و  فخرورزي بيش از خودستايي، داراي كنش ترغيبي است. در سروده مسعود، سوز و گداز يك زنداني جبرانديش كه جهان را مظهر تنازع و تبعيض مي بيند، در سطوح واژگان، اسلوب، تخيّل و بافت عمودي قصيده تجلّي يافته است. زندان طولاني مدّت، ذهن و زبان مسعود را بيش از حريف تازي اش با مادّه و مكان درپيوسته است.