تحليل راهبردهاي گفتماني هوشنگ گلشيري در رمان «آينه هاي دَردار» و بازنمايي ايدئولوژي كنش گرانِ اين اثر بر پايۀ نظريۀ راجر فاولر

پژوهش حاضر با بهره گيري از مؤلفه ها و راهبردهاي گفتمانيِ راجر فاولر، به دنبال آشكار ساختن ايدئولوژيِ نويسنده و كنش گرانِ اجتماعيِ رمان آينه هاي دَردار است. فاولر در نظريۀ گفتمانيِ خود، براي ساختار متن در زمينه هاي روساخت و ژرف ساخت اهميت خاصي قائل است. از اين رو جستار حاضر كوشيده است تا با توجه به آراي وي، از طريق تحليل روساختِ رمان ياد شده، به فهم ژرف ساخت آن دست يابد. در پيوند با اين امر، پرسش اصليِ پژوهش آن است كه هوشنگ گلشيري در روساخت اثر خود، چه راهبردهايي به كار برده است تا بدان وسيله ژرف ساختِ متن را به نمايش بگذارد؟ روش اين پژوهش از نوع كيفي است و براي توصيف و ارزيابي داده ها از رويكرد توصيفي- تحليلي استفاده شده است. نتايج حاصل از تحليل داده هاي اين مطالعه حاكي از آن است كه برجسته‌سازي ‌و حاشيه‌راني‌، سازوكار حاكم بر كردار‌ها و رفتارهاي گفتمان رمان است. نويسنده با كاربست راهبردهايي چون ارجاع ضمير، ايجاد تعليق، ايجاد ابهام، وجه نمايي، فاعلي سازي، جملات امري و پرسشي، تغيير جايگاه اركان جمله، حذف برخي عناصر زباني، زمان پريشي، و مجهول سازي توانسته است ايدئولوژيِ كمونيست هاي مهاجر ايراني را به نمايش بگذارد. بيشترين بسامد راهبردهاي گفتماني، مربوط به مولّفۀ ارجاع ضمير و كمترين بسامد به تغيير جايگاه اركان جمله تعلق دارد. گفتني است كه راهبردهاي گفتمانيِ فوق الذكر، مهم ترين ويژگي هاي روساخت رمان گلشيري به شمار مي آيند.