مطالعۀ تطبيقي مضامين مشترك رمان مزرعۀ حيوانات اثر جورج اورول و زيني بركات از جمال غيطاني

ادبيات تطبيقي، شاخه اي از نقد ادبي به شمار مي رود كه تعاريف و قلمرو آن از همان زمان پيدايش در فرانسه تا به امروز، در حال تغيير بوده و موضوع آن پژوهش هايي است كه به مطالعۀ رابطۀ  ادبيات ملت هاي مختلف با هم و بررسي رابطۀ ادبيات با هنرها و علوم انساني مي پردازد.  اين روابط، گاهي خود را ميان شاهكارهاي داستاني جهان، نشان مي‌دهد. يكي از اين شاهكارها، رمان مزرعۀ حيوانات اثر جورج اورول، نويسنده انگليسي است كه توانسته با زباني تمثيلي، اوضاع سياسي و مضامين اجتماعي مورد نظر خود را به خوبي، بيان نمايد و به اشكال مختلفي بر ادبيات كشورهاي ديگر تأثيرگذار باشد. از ديگر رمان هايي كه به زبان هاي مختلف، ترجمه شده و شهرت جهاني دارد، رمان زيني بركات نوشتۀ جمال غيطاني، نويسندۀ مصري است كه چند دهه پس از انتشار رمان مزرعۀ حيوانات، به چاپ رسيده است. موضوع اصلي دو رمان، وقوع انقلاب، انحراف در آن و تزوير حاكمان است امّا پرسش اصلي اين است كه چه شباهت هاي مضموني ميان اين دو رمان، وجود دارد؟ نتايج پژوهش حاكي از آن است كه در هشت مورد، ميان مضامين دو رمان شباهت وجود دارد؛ تحقق انقلاب، تبيين قوانين، خودكامگي رهبران، تأسيس نيروهاي سركوبگر، پوپوليسم، سركوب مخالفان، استفادۀ ابزاري از دين و در نهايت، استحالۀ انقلاب ها، از مضامين مشترك دو رمان، به شمار مي روند و اين شباهت ها به همراه تسلسل روائي كه در وقوع حوادث دو رمان ديده مي شود به اندازه اي ملموس است كه مي توان ادعا نمود جمال غيطاني در رمان خود، از مزرعۀ حيواناتِ جورج اورول، تأثير پذيرفته است. اين پژوهش مي كوشد تا با روش توصيفي – تحليلي و با رويكرد ادبيات تطبيقي، به مطالعۀ تطبيقي دو رمان مذكور بپردازد.