مدل مفهومي مديريت مشاركتي تالاب بين المللي هامون براساس رويكرد داده‌بنياد

سابقه و هدف: امروزه مديران منابع طبيعي در ايران و جهان مشاركت ذي‌نفعان محلي و دانش بومي را در تدوين برنامه‌ي مديريت جامع تالاب‌ها بيشتر مورد توجه قرار مي‌دهند. مديريت تالاب بايد چهار بعد بهره‌برداري خردمندانه، مديريت سازگار، مديريت يكپارچه‌ي منابع آب و مشاركت جامع ذي‌نفعان را در نظر بگيرد. اگر ذي‌نفعان به اندازه‌ي كافي در فرايند تصميم‌گيري حضور داشته باشند دستيابي به توافق و كاهش تضادها ممكن مي گردد. هدف اين مطالعه ارائه مدل مفهومي مديريت مشاركتي تالاب بين‌المللي هامون با مشاركت ذي نفعان محلي است.مواد و روش ها: در اين پژوهش، نظرات 376 نفر از ذي‌نفعان ساكن در 58 روستاي واقع در داخل و حاشيه‌ي تالاب بين‌المللي هامون در قالب گروه كانوني جمع آوري شد. كدگذاري مصاحبه‌ها و ارائه‌ي مدل مفهومي  با روش تحليل محتوي كيفي - نظريه‌ي داده بنياد- در نرم‌افزار Nvivo12 انجام شد. پايايي با استفاده از روش حسابرسي فرايند محاسبه شد و روايي پژوهش توسط اساتيد متخصص بررسي و تاييد شد.نتايج و بحث: پايايي داده‌ها در اين پژوهش 76% به دست آمد كه قابل قبول است.  نتايج تحليل داده و مقايسه مستمر آنها در قالب 870 كد اوليه با تكرار، 150 كد اوليه بدون تكرار، 78 كد ثانويه، 20 كد مفهومي و 10 مقوله يا طبقه فرعي و شش طبقه اصلي مشخص شد. نتيجه نهايي تحليل داده نشان داد كه تئوري اصلي طراحي مدل مشاركتي تالاب هامون داراي شش مؤلفــه بخش مديريت جامع تالاب هامون، الزامات حقوقي- قانوني براي تامين آب از طريق روابط ديپلماتيك با افغانستان، توانمندسازي ذي نفعان محلي از طريق جلسات آموزشي – مشورتي، ارتقا و اصلاح فرهنـگ مديران در تغيير نگرش به تخصيص آب براي فعاليت‌هاي اقتصادي مختلف و فرهنگ مردم محلي در اتخاذ روش‌هاي كشاورزي سازگاربا اقليم، كاهش وابستگي معيشت به تالاب  از طريق توسعه صنعتي و تجاري و حفاظت پايدار محيط زيست تالابي است.نتيجه گيري: نتايج اين پژوهش ابعاد مختلف مديريت مشاركتي تالاب‌ها را با استفاده از تحليل محتوي كيفي نشان مي‌دهد به طوري كه مي‌تواند  مديران تالاب بين‌المللي هامون را به طور اخص و مديران ساير تالاب‌هاي ايران را به طور اعم در طراحي و اجراي طرح‌هاي مديريتي و برون‌سپاري آن به ذي‌نفعان محلي  ياري رساند. بنابراين با استفاده از تحليل محتوي مي توان نظرات ذي نفعان به ويژه ذينفعان محلي را در تصميمات مديريت منظور كرد.