استفاده از سيانوباكترهاي خاكزي معدن طلاي موته براي زيست پالايي خاك هاي سد باطله

سابقه و هدف: برخي از فرايندهاي صنعتي، معدن‌ كاري و استفاده از كودهاي شيميايي و قارچ كش‌ ها در كشاورزي امروزي، منجر به رها سازي فلزهاي سنگين و همچنين افزايش شوري خاك و آب‌ ها مي ‌شوند به ‌گونه ‌اي كه افزايش سطح جهاني آلودگي به فلزها روند نگران‌ كننده ‌اي بـه خود گرفته است. از طرفي وجود يك بيليون هكتار زمين‌ هاي شور در سراسر كره زمين كه تنها با پالايش فيزيكي، شيميايي و زيستي قابل استفاده در كشاورزي مي ‌باشند، تهديدي براي امنيت غذايي محسوب مي‌ شوند. وجود معدن‌ هاي بسيار در دنيا وايران و در نتيجه فرسايش خاك و انتشار غبار از سدهاي باطله موضوعي نگران ‌كننده است. پتانسيل سيانوباكترها در ايجاد پوشش بيولوژيك خاك، جذب فلزهاي سنگين و شوري خاك‌ها نسبت به روش ‌هاي فيزيك‌وشيميايي رايج، از جنبه كاربردي و اقتصادي بودن در حال بررسي مي ‌باشد.مواد و روش ‌ها: در كارخانه طلاي موته در نتيجه عمليات استخراج طلا به ‌وسيله سيانوراسيون، روزانه پساب و رسوب خاك باطله به‌ صورت گسترده‌اي حاصل مي‌شود. در مهرماه 97 جمع ‌آوري نمونه‌ هاي خاك باطله از معدن طلا انجام شد. نمونه ‌هاي خاك باطله معدن جهت شناسايي و رشد ريزجلبك ‌ها، در محيط كشت اختصاصي جلبك ‌ها كشت داده شد. قبل و بعد از قرارگيري 5 گرم خاك باطله معدن در معرض 0.5 گرم زيست توده سيانوباكتري ‌ها، عناصر سديم، پتاسيم و فلزهاي سنگين سرب و كادميوم خاك باطله اندازه‌گيري شد و داده ‌ها مورد آناليز آماري قرار گرفت.نتايج و بحث: پس از كشت خاك معدن، سيانوباكترهاي Oscillatoria tenuis C.Agardh ex Gomont ،tenue Gomont Phormidium، Lyngbya aestuarii Liebman ex Gomont و جلبك سبزScenedesmus obliquus (Turpin) Kützing شناسايي شدند. نتايج كشت سيانوباكتري‌ هاي رشته ‌اي روي خاك‌ هاي باطله معدن طلا نشان مي‌ دهد كه اين ريزموجودات فتوسنتز كننده مي ‌توانند به راحتي روي خاك‌ هاي باطله آلوده معدن رشد كنند و پوشش بيولوژيك سطحي قابل ملاحظه ‌اي را ايجاد كنند. همچنين نتايج نشان داد كه O. tenuis، عنصر سديم را به ‌طور معني ‌داري كاهش داده است و P. tenue بيشترين ميزان جذب سرب را داشته است و احتمالا با خالص كردن اين دو گونه و استفاده جهت رشد روي خاك باطله معدن طلاي موته مي ‌توان معدن را از شوري و عنصرهاي سنگين به ‌مقدار زيادي پاك سازي و همچنين از فرسايش خاك و انتشار غبار از سد‌هاي باطله جلوگيري نمود.نتيجه ‌گيري: با توجه به وجود تعداد فراوان معدن‌ هاي مختلف طلا در دنيا و ايران، استحصال اين فلز گران‌بها به ‌طور وسيعي با استفاده از سيانور صورت گرفته كه به ‌دليل سميت بالا داراي اثرهاي سوء محيط زيستي زيادي مي‌ باشد. انتشار غبار سيانور از سد باطله مي‌ تواند سلامتي موجودات زنده نزديك به آن از جمله كارگران معدن، گياهان و حتي ريزجلبك‌ هاي خاك‌زي را تحت تأثير قرار دهد. با زيست پالايي1 خاك معدن ‌ها مي‌توان فرايند احياي زيستي را با سرعت بيشتري انجام داد. نتايج حاصل از اين تحقيق نشان مي‌ دهد كه سيانوباكتري‌ ها، به ويژه گونه Phormidium tenue، سيانوباكتر مقاوم معدن طلاي موته پوشش بيولوژيكي سطحي قابل ملاحظه‌اي را روي خاك باطله ايجاد مي‌ كنند و بدين صورت از فرسايش خاك معدن جلوگيري مي ‌كند.