جستاري درباره مباني قرآنيِ آداب معاشرت با تأكيد بر ديدگاه‌هاي آيت‌الله جوادي آملي

ساحت ارتباطي انسان با ديگر انسان‎ها و سبك زندگي اجتماعي او بخش مهمي از معارف و احكام قرآن كريم را به خود اختصاص داده‎اند. قرآن، هم خطوط كلي بسياري از آموزه‎هاي معاشرتي را در قالب «بايدها و نبايدها» و هم برخي مباني و زيرساخت‎هاي اين آموزه‎ها را در قالب «هست‎ها و نيست‎ها» بيان كرده است. درباره آموزه‎هاي معاشرت، هم پژوهش‎ها و هم نگاشته‎ها فراوان‎اند؛ ولي مبناپژوهي معاشرت مورد توجه قرآن‎پژوهان قرار نگرفته و همين، بايستگي اين پژوهش را توجيه مي‎كند، از اين رو مسئله اصلي اين پژوهش، يافتن مباني و پايه هاي قرآني آداب معاشرت است و يافته‎هاي آن چنين‎اند: برخي مباني قرآنيِ آداب معاشرت، مبناي آموزه‎هاي همگاني معاشرت‎اند و برخي ديگر مبناي آموزه‎هاي معاشرت با خصوص مؤمنان. دسته نخست عبارت‎اند از: 1. حرمت انسان؛ 2. ملازمه حق و تكليف در روابط اجتماعي؛ 3. موازنه حق و تكليف؛ 4. تقدم مصالح اجتماعي بر منافع فردي، و دسته دوم بدين شرح‎اند:حرمت ايمان؛ 2. برادري ديني؛ 3. ولايت ايماني مؤمنان بر يكديگر.اين مقاله، به اجمال، اثرگذاري مباني يادشده بر آموزه‎هاي معاشرتي را نيز بررسي مي‎كند.روش تحقيق در اين مقاله، نقلي- وحياني و روش پردازش اطلاعات آن (داده‎پردازي) تبييني و تحليلي، و روش گردآوري اطلاعات آن كتابخانه‎اي است.