معناشناسي دنيا و زيست زاهدانه در انديشه حسين بن سعيد اهوازي؛ مروري بر تاريخ اخلاق روايي شيعه در سده سوم

اين مقاله به بررسي رابطه دنيا و زهد بر اساس كتاب الزهد حسين بن سعيد اهوازي مي‎پردازد. اين دو مفهوم در دو سوي معنايي، مقابل هم، قرار دارند و كمتر مي‎توان هم پوشاني عملي ميان اين دو يافت. در ادبيات روايي شيعه در عين مذمت دنيا توصيه به زهد شده است و عموما محدثين در آثار خود تقابل اين دو مفهوم را بيان كرده اند. در اين ميان اما به نظر مي‎رسد مي‎توان رويكرد ديگري در تفاهم معنايي زهد و دنيا، بر اساس ميراث روايي شيعه، تبيين كرد كه نشان‎هايي از آن در كتاب معروف الزهد حسين بن سعيد قابل رصد است. اين مقاله به پاسخ اين پرسش پرداخته است كه حسين بن سعيد در كتاب الزهد چه نظري در رابطه با زهد و دنيا داشته است؟ بررسي «الزهد» اين فرضيه را تقويت مي‎كند كه حسين بن سعيد بر خلاف نگاه عموم محدثين شيعي تفاهمي عملي ميان زهد و دنيا را قائل است. با تحليل مضموني متن كتاب الزهد اين نتيجه دست يافتني شد كه زاهد مي‎تواند در عين دنياپذيري و كنترل اميال دنياخواهانه در چارچوب زيستي زاهدانه نيز طي طريق كند. او گفتماني اجتماعي از دنيا ارائه مي‎دهد كه قابل جمع با زيست زاهدانه مي‎باشد.