درك كودكان از كليشه‌هاي جنسيتي (تحليل نقاشي كودكان 6 تا 12 ساله شهر مشهد)

كليشه‌ها و تصورات قالب جنسيتي، اعتقادات و باورهاي فرهنگي جامعه را درباره آنچه بايد نقش‌هاي جنسيتي باشند، بازتاب مي‌كنند. نوشتار حاضر با هدف بررسي چگونگي درك كودكان (در گروه سني شش تا دوازده سال) از كليشه‌هاي جنسيتي انجام شده است و رابطه اين كليشه‌هاي جنسيتي با جنس، سن، تحصيلات و شغل والدين مورد تحليل قرار گرفته است. بدين منظور، 236 كودك از بين دانش‌آموزان پيش‌دبستاني و دبستان‌هاي شهر مشهد به روش نمونه‌گيري در دسترس انتخاب شدند. در اين كار پژوهشي از ابزار نقاشي با موضوع ترسيم مشاغل آتش‌نشان، پرستار، پليس، آشپز و خلبان (كه بطور كليشه‌اي به جنسيت خاصي نسبت داده مي‌شوند)، استفاده شده است. نتايج نشان دادند كه بين كليشه‌هاي جنسيتي در ترسيم مشاغل، در دو گروه دختران و پسران تفاوت معناداري وجود ندارد. همچنين مشخص شد هر جنس، شغلي را كه به آن جنس نسبت داده مي‌شود را كليشه‌اي‌تر ترسيم نموده است. بر حسب سن، كودكان كمتر از 8 سال در انتخاب جنسيت مشاغل كليشه‌اي‌تر عمل كردند كه اين تفاوت سني در سطح اطمينان 95 درصد معنادار مي‌باشد. همچنين نتايج بدست آمده نشان داد كليشه‌هاي جنسيتي در ترسيم مشاغل، برحسب تحصيلات پدر تفاوت معناداري دارد. در نهايت، نتايج پژوهش بر مبناي نظريه طرحواره جنسيتي بم و اكتسابي بودن كليشه‌ها، تأييد مي‌كند كه مي‌توان با استفاده از مجراهاي تأثيرگذار بر فرايند اجتماعي شدن و يادگيري در كودكان اين كليشه‌ها را كمرنگ‌تر كرد.