ساخت‌ها و راهبردهاي امري در زبان فارسي

نوشتار پيش رو ساخت امري و صيغگان آن را در زبان فارسي بررسي كرده است. بدين منظور ابتدا ساخت امري متعارف و سپس ساخت‌هاي غير متعارف در اين زبان توصيف شده است. نتايج نشان مي‎دهد كه فارسي دو ساخت امري كمينه‎ و بيشينه دارد. ساخت كمينة متعارف پيرامون فاعل دوم‌شخص مفرد و ساخت بيشينه نامتعارف پيرامون فاعل‎هاي غير دوم‌شخص مفرد شكل مي‌گيرد كه به لحاظ صوري با ساخت كمينه ناهمگون‌ هستند؛ ولي در توزيع تكميلي با آن قرار دارند. افزون بر اين دو ساخت، چهار ساخت تحليلي نيز وجود دارد كه به‎طور عمده بر افعال حركتيِ دستوري‌شده متّكي بوده و در برخي از بافت‎ها در تركيب با فعل اصلي معناي ثانوية رهنمودي را به‌مثابة راهبرد (و نه ساخت) امري القا مي‌كنند. معنا و نقش اوليۀ اين ساخت‎ها عمدتاً ترغيبي و تهييجي است و برخلاف ساخت‎هاي امري نامتعارف در توزيع تكميلي با فاعل دوم‌شخص مفرد نيستند. ديگر راهبرد‎هايي كه در زبان فارسي براي بيان امر به‎كار مي‌روند، عبارت‌اند از ساخت وجهي، جملات خبري و پرسشي.