تأثير سامانه‌هاي خاك‌ورزي حفاظتي بر برخي ويژگي‌هاي فيزيكي خاك لوم رسي سيلتي در شرايط شور

مساحت زياد خاك‌هاي شور در ايران و كاهش كيفيت اين خاك‌ها ايجاب مي‌كند كه كارايي سامانه‌هاي كشاورزي حفاظتي در اين‌گونه زمين‌ها نيز مورد بررسي قرار گيرند. اين پژوهش با هدف بررسي تغييرات ويژگي‌هاي فيزيكي خاك در سه نوع مديريت متفاوت خاك‌ورزي و بقاياي گياهي شامل: 1) خروج بقايا از مزرعه و خاك‌ورزي مرسوم، 2) حفظ بقايا و كم‌خاك‌ورزي، و 3) حفظ بقايا و بي‌خاك‌ورزي در تناوب جو و گلرنگ و در يك خاك‌ شور و شوري آب آبياري 5/35 دسي‌زيمنس بر متر به مدت چهار سال انجام شد. در پايان هر كشت نمونه‌هاي خاك از لايه‌هاي 10-0، 20-10 و 30-20 سانتي‌متر تهيه شده و ويژگي‌هاي فيزيكي خاك شامل چگالي ظاهري و تخلخل، و پايداري خاكدانه‌ها با شاخص‌هاي ميانگين وزني قطر (MWD) و ميانگين هندسي قطر (GMD) تعيين شد. پس از هر دوره تناوب كشت، نفوذ آب به خاك اندازه‌گيري شده و با برازش مدل كوستياكوف اصلاح‌شده پارامترهاي مربوطه تعيين شد. نتايج تجزيه واريانس داده‌ها در چهار سال آزمايش نشان داد كه تفاوت اغلب ويژگي‌هاي خاك در پايان آزمايش در اثر اعمال تيمارهاي خاك‌ورزي نسبت به شاهد معني‌دار شد. به‌طوري‌كه بيش‌ترين مقادير MWD و GMD (به‌ترتيب 2/53 و 1/90 ميلي‌متر)، تخلخل (51/2 درصد) و شدت نفوذ نهايي (31 سانتي‌متر بر ساعت) در تيمار بي‌خاك‌ورزي و كم‌ترين مقادير MWD و GMD به‌ترتيب 2/02 و 1/29 ميلي‌متر)، تخلخل (47/8 درصد) و شدت نفوذ نهايي (3/5 سانتي‌متر بر ساعت) در تيمار خاك‌ورزي مرسوم مشاهده شد. در كل نتايج اين پژوهش نشان داد اجراي تيمارهاي خاك‏ورزي حفاظتي باعث افزايش ماده آلي و بهبود پايداري خاكدانه‌ها، افزايش تخلخل و نفوذ آب به خاك شد.