بررسي تأثير ماساژ بازتابي پا بر ميزان سردرد بيماران، پس از الكتروشوك درماني

مقدمه: يكي از عوارض ناشي از الكتروشوك درماني سردرد است كه مي‌تواند بلافاصله يا با فاصله‌ي كوتاهي پس از هوشياري بيمار تجربه شود. ماساژ بازتابي پا بـه عنـوان يـك مداخلـه پرستاري جهت كاهش برخي علايم و عوارض در بيماران مختلف مفيد گزارش شده است. اين مطالعه با هدف بررسي تأثير ماساژ بازتابي پا بر ميزان سردرد بيماران پس از الكتروشوك درماني انجام گرفته است. روش كار: اين مطالعه تجربي قبل – بعد با گروه شاهد با 54 بيمار زن تحت الكتروشوك درماني مركز آموزشي درماني روانپزشكي رازي تهران انجام شد. بيماران بـه روش نمونـه گيـري در دسـترس با توجه به معيارهاي ورود انتخـاب و بـا استفاده از جدول اعداد تصادفي به سه گروه ماساژبازتابي پا و درمان نما و يك گروه شاهد تخصـيص يافتند. مقياس بصري سنجش درد پس از انجام الكتروشوك درماني (قبل از مداخله) و 10 دقيقه بعد از ماساژ درماني براي گروه مداخله و درمان نما و با همين فاصله زماني براي گروه شاهد تكميل شد. داده‌ها با استفاده از آمار توصيفي و استنباطي نظير كاي اسكوئر و آناليز كوواريانس يك متغيره تحليل شد. يافته‌ها: گروه‌هاي مورد مطالعه تفاوت معناداري از نظر مشخصـات جمعيـت شـناختي و ميـانگين نمـرات سردرد قبل از مداخله نداشتند (P 0.05). اما بعد از مداخله، ميانگين نمره سردرد به طور معناداري در گروه ماساژ بازتابي پا 2.56±0.268 و گروه شاهد 3.48±0.266 كمتر از گروه درمان نما 3.55±0.268 بود P 0.05؛ بين گروه مداخله با هر يك از دو گروه شاهد P=0.019 و درمان نما P=0.013 تفاوت آماري معنادار ولي بين دو گروه شاهد و درمان نما تفاوت معناداري P=0.84 وجود نداشت. به عبارتي ديگر، مداخله صورت گرفته موجب كاهش معنادار سردرد در گروه مداخله نسبت به دو گروه شاهد و درمان نما شد. نتيجه گيري: استفاده از ماساژ بازتابي پا در كاهش شدت سردرد زنان تحت الكتروشوك درماني مؤثر است، از ايـن رو پيشـنهاد مي‌شود كه پرسـتاران در بخش‌هاي الكتروشوك درماني ايـن روش غيردارويـي را بـراي كـاهش علايـم سردرد به كار گيرند.