مطالعه تطبيقي فن شناسي كاشي‌هاي مدرسه غياثيه خرگرد با كاشي هاي سنتي معاصر مشهد

امروزه كاشي‌كاران سنتي در مشهد از نوعي كاشي معروف به كاشي جسمي  استفاده مي‌كنند. به نظر مي‌رسد اين كاشي در منطقه سابقه‌اي ديرينه داشته باشد. مطالعه فن شناسي كاشي‌هاي مدرسه غياثيه خرگرد كه ازنظر تاريخي در حوزه معماري خراسان بزرگ قرارگرفته مي‌تواند در اثبات فرضيه فوق كمك نمايد.اين مطالعه مبتني بر فن شناسي آثار است كه با استفاده از علوم آزمايشگاهي بر روي نمونه‌هاي قديمي مدرسه غياثيه خرگرد به انجام مي‌رسيد. از مشاهدات به‌وسيله ميكروسكوپ نوري Olympus PM G3 براي شناسايي بافت بدنه و قشر لعاب و براي تجزيه شيميايي از روش ذوب قليايي و آناليز نقطه‌اي با دستگاه SEM-EDX استفاده مي‌شود. نتايج حاصل از مطالعه آزمايشگاهي به‌روشني نشان مي‌دهد كه كاشي‌هاي معرق در مدرسه غياثيه خرگرد به جهت تركيب مواد، روش كار و مراحل تكميل شبيه روشي است كه كاشي‌سازان سنتي  معاصر مشهد استفاده مي‌كنند. از اين حيث كاشي‌هاي معقلي، حميل‌ها و كاشي‌هاي هفت‌رنگي به خانواده كاشي‌هاي رسي بيشتر شبيه‌اند. كاشي‌سازان مشهد در حال حاضر از اين تركيب فقط براي هفت‌رنگي استفاده مي‌كنند. اكسيدهاي عامل رنگ در لعاب‌ها تأييدكننده شيوه‌ معاصر مشهد است ولي در تركيب مواد لعاب‌هاي امروزي و لعاب‌هاي مدرسه خرگرد اين هماهنگي وجود ندارد. در كاشي‌هاي غياثيه براي ساخت بعضي لعاب‌ها از سرب به‌عنوان فلاكس و در برخي ديگر از تركيب مواد قليايي استفاده كرده‌اند.