تبيين وضعيت برنامه ي درسي اجراشده ي مطالعات اجتماعي پايه ي ششم ابتدايي از بعد تربيت شهروندي

اين پژوهش بر آن است تا به تبيين وضعيت برنامۀ درسي اجراشدۀ مطالعات اجتماعي پايۀ ششم ابتدايي از بعد تربيت شهروندي بپردازد. روش اجراي اين مطالعه آميخته از نوع مدل «پيگيري تبيين‌ها» است كه در مدارس دورۀ ابتدايي يكي از مناطق آموزش‌وپرورش شهر تهران انجام شد. حجم نمونه در مرحلۀ كمّي را 85 معلم و بيست كلاس درس و در مرحلۀ كيفي 36 اطلاع‌رسان تشكيل دادند. روش نمونه‌گيري در بخش كمّي، تصادفي خوشه‌اي يك مرحله‌اي و دو‌مرحله‌اي و در بخش كيفي نمونه‌گيري هدفمند از نوع نمونه‌گيري معيار است. گرد‌آوري اطلاعات در مرحلۀ كمّي به‌صورت پيمايشي و با استفاده از دو ابزار پرسشنامۀ محقق‌ساخته و مشاهده و در بخش كيفي نيز با استفاده از مصاحبۀ نيمه‌ساختمند انجام شد. براي تعيين اعتبار ابزارهاي اندازه‌گيري از روايي‌ محتوايي و صوري، براي تعيين پايايي پرسشنامه از ضريب آلفاي كرونباخ و به‌منظور افزايش روايي و پايايي ابزار مشاهده از روش پيش‌آزمون استفاده شد. يافته‌ها نشان داد كه برنامۀ درسي اجراشده مطالعات اجتماعي پايۀ ششم ابتدايي از بعد تربيت شهروندي با چالش‌هاي مضاعفي روبه‌روست كه مي‌توان آنها را در قالب عوامل ساختاري، انگيزشي، نگرشي، مهارتي، عوامل مربوط به شركاي برنامۀ درسي و عوامل مربوط به منابع و امكانات دسته‌بندي نمود؛ از اين روي مي‌بايد به‌منظور كاهش فاصلۀ ميان برنامۀ درسي قصدشده و اجراشده تصميماتي در سطح كلان گرفته شود.