بررسي عوامل مؤثر بر تاب‌آوري اقتصادي و اجتماعي مناطق روستايي (مورد پژوهشي: شهرستان كرمانشاه)

مناطق روستايي همواره در‌معرض خطر‌ها و آسيب‌هاي جدي است كه اين موضوع اهميت مديريت و پيش‌بيني مخاطره‌ها را بيشتر نشان مي‌دهد. تاب‌آوري رويكردي است كه مي‌تواند به بهبود مناطق روستايي و واكنش آنها در مواجهه با بحران كمك كند. هدف از پژوهش حاضر، شناخت و تحليل عوامل مؤثر بر تاب‌آوري اقتصادي و اجتماعي مناطق روستايي به‌صورت مطالعۀ موردي در شهرستان كرمانشاه است. روش پژوهش توصيفي-تحليلي و مبتني بر گردآوري داده‌هاي ميداني است. ابزار گردآوري داده‌ها، پرسشنامه بوده است. روايي ساختاري و محتوايي پرسشنامه تأييد و پايايي آن نيز با آلفاي كرونباخ بيشتر از 0.74 تأييد شد. جامعۀ آماري پژوهش را سرپرستان خانوار در روستاهاي بيش از 100 خانوار در بخش مركز شهرستان كرمانشاه تشكيل داده‌اند كه درمجموع، 2314 خانوار بوده است. حجم نمونه با فرمول كوكران، 330 سرپرست خانوار تعيين شد. نتيجۀ آزمون نشان داد كه تاب‌آوري اقتصادي و اجتماعي مناطق روستايي در‌سطح كمتر از 0.05 معنادار است و با‌توجه به ميانگين محاسبه‌شده (2.386)، وضعيت آنها نامطلوب ارزيابي شده است. در‌ميان 11 شاخص تاب‌آوري اقتصادي و اجتماعي دو شاخص خسارت با ميانگين 3.962 و سپس آمادگي مقابله با سوانح در‌ميان روستاييان با ميانگين 3.093 وضعيتي متوسط و مابقي شاخص‌ها نيز وضعيتي ضعيف دارند. همچنين، نتايج تحليل عاملي نشان مي‌دهد كه سه عامل رونق بسترهاي اقتصادي و اشتغال‌زايي (39.55)، ارتقا سرمايۀ انساني و اجتماعي (23.56) و ايجاد ظرفيت‌هاي تسهيلاتي و درآمدي (11.954)، تأثيرگذارترين عوامل در تاب‌آوري مناطق روستايي هستند.