بسترهاي همگرايي و واگرايي فمينيسم و عدالت ترميمي در مواجهه با خشونت خانوادگي عليه زنان

زمينه و هدف: در گفتمان فمينيستي، نظام عدالت كيفري با غلبۀ رويكرد مردسالارانه و عدم توجّه كافي به دغدغه‌ها و ملاحظات زنان، الگويي شكست‌خورده در حمايت از زنان بزه‌ديده تلقّي مي‌شود. پارادايم عدالت ترميمي كه خود وام‌دار جنبش‌هاي بزه‌ديده‌مداري و جرم‌شناسيِ فمينيستي است، با توانمندسازي زنان بزه‌ديده و ايجاد محيط تعاملي و انعطاف‌پذير ميان بزهكار، بزه‌ديده و جامعۀ مدني، در باديِ امر، همسو با ارزش‌هاي فمينيسم به نظر مي‌رسد.روش: اين پژوهش با بهره‌گيري از روش اسنادي و بهره‌گيري از مطالعات كتابخانه‌اي، درصدد بررسي اين مسأله است كه برنامه‌هاي عدالت ترميمي تا چه ميزان با اصول و ارزش‌هاي جنبش فمينيسم همخواني دارد و در مقابل، چه انتقاداتي از سوي فمينيسم به رويه‌هاي ترميمي وارد شده است.يافته‌ها و نتايج: اگرچه از منظر فمينيسم، عدالت ترميمي در مقايسه با نظام عدالت كيفري، عملكرد مناسب‌تري در قبالِ بزه‌ديدگي زنان در خشونت خانوادگي داشته است، ليكن بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه بسياري از انتقادات فمينيست‌ها نسبت به عدالت ترميمي در حوزۀ خشونت جنسيتي جدّي و قابل تأمّل است. در ديدگاه فمينيستي، عدم توجّه كافي به امنيت زنان، عدم توازن قدرت، اصرار بر بخشش، اجبار زنان براي شركت در رويه‌هاي ترميمي و يا تحت تأثير قرار دادن فرايند توسط بزهكار، سهل‌گيري بر مجرمان و عدم پاسخگويي كافي آنان و در نتيجه عدم بازدارندگي عام و خاص، تقويت هنجارهاي فرهنگي مردسالارانه و غيره، از جمله مهم‌ترين چالش‌هاي پيش‌رويِ عدالت ترميمي است.