مفهوم شهود نزد شلايرماخر در كتاب دربارۀُ دين و مقايسۀ آن با شهود نزد كانت

در فلسفۀ مدرن، كانت بيشترين تأثير را بر شلايرماخر داشته است. شلايرماخر، اصطلاح شهود را بارها در كتاب «دربارۀ دين» و ديگر آثار خود به كار مي برد، اما آيا مراد او از شهود، همان مفهومي است كه كانت در فلسفۀ استعلايي خويش در نظر داشته است؟ در اين مقاله پس از ارائۀ سيري تاريخي و اجمالي از مفهوم شهود تا دوره ‌ي مدرن، مفهوم اين اصطلاح نزد شلايرماخر بر اساس كتاب «كتاب «دربارۀ دين»» مورد بررسي قرار مي‌گيرد. مفهوم شهود، نزد شلايرماخر و پرسش از مفهومي و يا غير مفهومي بودن شهود در كتاب كتاب «دربارۀ دين»، بخشي از پرسش پژوهشي مقالۀ حاضر است. در نهايت، ديدگاه شلايرماخر از نظرگاهي تطبيقي با مفهوم شهود نزد كانت بررسي مي‌شود. چنان‌كه ريچارد كروتر، مترجم اثر كتاب «دربارۀ دين» و يكي از پژوهشگران انديشۀ شلايرماخر، شهود او را داراي بيشترين مشابهت و تناسب با شهود، نزد كانت مي داند. اما پژوهش حاضر بر آن است كه به رغم تأثيرپذيري شلايرماخر از كانت، مفهوم شهود نزد او ريشه در انديشۀ افلاطوني دارد؛ زيرا شهود شلايرماخر هرچند داراي ويژگي هاي مشابهي با شهود حسي كانت است، اما شهود را در ارتباط با حس مطرح نمي كند. او حتي شهود را همانند شهود عقلي كانت نيز تبيين نكرده است، بلكه آن را به صورت متضايفِ با احساس براي تبيين ذات دين به كار مي برد. از نظر او شهود با ذات دين و احساس پيوند خورده است و به نوعي انسان را به سوي كشف سوق مي دهد.