تحليل مردم‌شناسي اساطيري و ديني آيين‌هاي وَر در جنوب كرمان

Var Rituals in the Southern Region of Kerman; An Anthropological, Mythological and Religious Analysis

وَر يك آزمايش ايزدي يا داوري­ ايزدي بوده است كه در دين مزديسنا از سوي داوران براي اثبات راست‌گويي يا حقانيت شخصي اجرا مي­شده است. آيين وَر، تنها ويژه ايرانيان نبوده بلكه در اروپا تا سده­هاي ميانه رواج داشته است. در فرهنگ اساطيري و ديني جنوب كرمان از گذشته تا امروز براي اثبات راست‌گويي و حقانيت خود از آيين وَر، به شيوه­هاي مختلف نظير لقمه­نويسي، تخته­گردون، كاسه­گردون، قسم چار و غيره بهره ­­برده اند. هدف پژوهش حاضر معرفي و شناخت كاركرد آيين ­هاي وَر و شيوه اجراي آن در اين منطقه است. روش پژوهش توصيفي ـ تحليلي، با گرداوري اطلاعات اسنادي و مصاحبه با افراد بومي آن منطقه است. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه آيين­هاي وَر، در فرهنگ عامه ريشه حماسي و تاريخي دارد و سرمنشأ آن را مي­توان در متون حماسي ديني و اساطيري نظير شاهنامه و اوستا پيدا كرد كه در گذر زمان همانند ساير آيين­ها دچار تغير و تحول شده ­اند.

Var (trial by ordeal) was a form of divine judgement carried out by Zoroastrian judges to ascertain personal truthfulness. This ritual was not exclusive to Iranians; it was prevalent in Europe until the middle centuries. In the mythological and religious culture of the southern region of Kerman, the var ritual has been practiced in various ways throughout history. These include loqmeh-nevisi (eating consecrated morsels by the accused), takhteh-nevisi (writing the accused's name on a board), kāseh-ghardoon (identifying the culprit with a bowl of water), and qesme-chār (passing the accused through fire), among others, all aimed at proving personal truthfulness. The purpose of this study is to examine the role and implementation of Var rituals in this specific region. The research method is descriptive-analytical and involves collecting documentary information and conducting interviews with local inhabitants. The findings of the research indicate that the origins of Var rituals can be traced back to religious and mythological epic texts such as Shāhnāmeh and Avesta. Similar to other rituals, Var has undergone changes and transformations over time.