بازسازي بارش با استفاده از گاه‌شماري درختان ارس (.Juniperus polycarpos K.Koch) در استان خراسان شمالي

يكي از مهم‌ترين چالش‌هاي پژوهش‌هاي اقليمي در ايران، عدم دسترسي به داده‌هاي اقليمي بلندمدت است. اقليم‌شناسي درختي با بررسي اثرات اقليمي بر حلقه‌هاي رويشي سالانه درختان، امكان بازسازي دما و بارندگي دوره‌هاي گذشته را فراهم مي‌كند. هدف اصلي اين پژوهش، بازسازي داده‌هاي بارش با استفاده از پهناي دايره‌هاي سالانه درختان ارس (Juniperus polycarpos K.Koch.) در منطقه قرخود واقع در شمال غربي استان خراسان شمالي بود. پس از تهيه نمونه‌ها با مته سال‌سنج از درختان ارس و آماده‌سازي اوليه، پهناي دايره‌هاي سالانه توسط دستگاه LINTAB اندازه‌گيري شد و همخواني زماني آن‌ها با نرم‌افزار TSAPWIN بررسي شد. گاه‌‌شماري نهايي با استفاده از نرم‌افزار ARSTAN و برمبناي بازسازي وضعيت اقليمي طي سال‌هاي 1850 تا 2020 انجام گرفت. نتايج نشان داد كه پهناي دايره‌هاي سالانه ارس، تحت تأثير نوسان‌هاي دما نبوده‌اند، اما مجموع بارش ماه‌هاي ژانويه (دي) تا مه (ارديبهشت)، بيشينه ضريب همبستگي مثبت و معني‌دار را با رويش اين درختان نشان داد. بين ماه‌هاي سال، بيشترين همبستگي مثبت و معني‌دار با پهناي دايره‌هاي سالانه ارس متعلق به فوريه (بهمن)، مارس (اسفند)، آوريل (فروردين) و مه (ارديبهشت) بود. طي دوره مورد مطالعه، هشت سال جزء سال‌هاي نمادين مثبت و نُه سال به‌عنوان سال‌هاي نمادين منفي بازسازي شدند. بيشينه و كمينه بارش به‌ترتيب به سال‌هاي 1864 و 1917 تعلق داشت. به‌طوركلي، رويش درختان ارس در منطقه مورد مطالعه اغلب تحت تأثير مشخصه بارندگي بوده است. به اين صورت كه با افزايش بارندگي، شرايط مناسب براي فعاليت كامبيوم‌ها فراهم مي‌شود.