مقايسه اثربخشي درمان سيستمي بوئن و درمان تركيبي سيستمي بوئن و نوروفيدبك برافزايش سطح تمايزيافتگي: يك مطالعه راهنما

زمينه و هدف: تمايزيافتگي يكي از ويژگي‌هاي انسان سالم به شمار مي‌رود، به‌طوري‌كه افراد با سطح تمايز بالا از سازگاري روان‌شناختي بهتري برخوردارند. هدف پژوهش حاضر مقايسه اثربخشي درمان سيستمي بوئن و درمان تركيبي سيستمي بوئن و نوروفيدبك برافزايش سطح تمايزيافتگي بود. روش و مواد: روش مطالعه حاضر نيمه آزمايشي از نوع طرح پيش آزمون-پس آزمون و پيگيري همراه با گروه گواه بود. جامعه آماري پژوهش شامل دانشجويان مراكز و مؤسسات آموزش عالي شهرستان بجنورد كه در سال 99-1398 مشغول به تحصيل بودند. از بين جامعه هدف ابتدا پنج مركز به‌صورت تصادفي انتخاب شدند. سپس از بين دانشجويان اين مراكز، 39 نفر از دانشجوياني كه در آزمون غربالگري اوليه تمايز خود نمره يك انحراف معيار پايين‌تر از ميانگين را كسب كرده بودند، به‌صورت نمونه‌گيري داوطلبانه و جايگزيني تصادفي در دو گروه آزمايش و يك گروه گواه قرار گرفتند. ابتدا از هر سه گروه با اجراي پرسشنامه تمايزيافتگي دريك (DSI-SH) پيش‌آزمون به عمل آمد. سپس، گروه آزمايش اول نه جلسه 60 دقيقه‌اي درمان سيستمي بوئن و گروه آزمايش دوم نه جلسه 60 دقيقه‌اي درمان سيستمي بوئن به همراه 15 جلسه 20 دقيقه‌اي درمان نوروفيدبك دريافت كردند و گروه گواه مداخله‌اي دريافت نكرد. در انتها مجدداً از هر سه گروه پس‌آزمون به عمل آمد و بعد از دو ماه پيگيري انجام شد. داده‌هاي پژوهش با استفاده از نرم‌افزار SPSS-24 و با روش تحليل واريانس با اندازه‌گيري مكرر تجزيه‌وتحليل شدند.  يافته ها: در گروه درمان سيستمي بوئن ميانگين (انحراف معيار) تمايزيافتگي از (9.2) 62.7 در پيش‌آزمون به (12.0) 77.8 در پس‌آزمون و (9.7) 79.7 در مرحله پيگيري افزايش يافت (0.01 P). در گروه مداخله تركيبي بوئن و نوروفيدبك ميانگين (انحراف معيار) تمايزيافتگي از (9.0) 64.6 در پيش‌آزمون به (6.3) 97.9 در پس‌آزمون و (5.4) 100.2 در مرحله پيگيري افزايش يافت (0.001 P). در گروه گواه ميانگين (انحراف معيار) تمايزيافتگي از (6.9) 57.9 در پيش‌آزمون به (7.1) 58.5 در پس‌آزمون و (8.0) 58.5 در مرحله پيگيري رسيد كه تفاوتي نداشت. نتايج به‌دست‌آمده از مقايسه زوجي بر اساس آزمون بونفروني نشان مي‌دهد كه روش درمان تركيبي سيستمي بوئن و نوروفيدبك در بهبود تمايزيافتگي مؤثرتر از درمان سيستمي بوئن مي‌باشد. نتيجه‌گيري: مطالعه نشان داد درمان سيستمي بوئن و درمان تركيبي سيستمي بوئن و نوروفيدبك هر دو سطح تمايزيافتگي را بهبود دادند و در اين ميان درمان تركيبي سيستمي بوئن و نوروفيدبك به دليل استفاده هم‌زمان از بازخورد زيستي و روان‌شناختي اثربخشي بيشتري داشت.